Dâu tây Đà Lạt từng bước nâng cao uy tín

Dâu tây Đà Lạt đang được khuyến khích sản xuất gắn với phát triển du lịch sinh thái vườn.

Thăng trầm

Theo Phòng Kinh tế TP.Đà Lạt, dâu tây được du nhập từ Pháp và trồng trên đất Đà Lạt từ những năm 40 của thế kỷ XX. Đến thập niên 60, có thêm nhiều giống dâu tây nhập về từ Mỹ, trái có màu đỏ đậm, năng suất cao hơn nhưng không thơm bằng các giống dâu Pháp. Khoảng 30 năm sau đó, năm 1995, một công ty của Pháp đã chọn một trong 20 giống dâu tây để trồng thử nghiệm thành công với kích thước trái lớn, cứng và chắc, hương vị chua chua, ngọt ngọt khác biệt,  nông dân Đà Lạt quen gọi là giống dâu tây Mỹ đá, Mỹ thơm.

Nông dân “kiêm” thương lái Vương Đình Phi ở đường Thánh Mẫu, TP.Đà Lạt, nhớ lại: Thời điểm năm 1997- 2000, ông thu mua mỗi ngày trên dưới 1 tấn dâu tây Mỹ đá, Mỹ thơm tươi rồi đóng trong hộp nhựa, vận chuyển về TP.Hồ Chí Minh bán hết trong ngày hôm sau. Tuy nhiên, sau năm 2000, diện tích dâu tây Mỹ đá, Mỹ thơm ở Đà Lạt tăng quá nhanh bằng cách nhân giống “cây ngó” (cây con mọc ra từ rễ cây mẹ) nên sức đề kháng yếu, dẫn đến xuất hiện nhiều loại bệnh gây hại, làm giảm năng suất, chất lượng sản phẩm. Thêm vào đó, tại thị trường trong nước bắt đầu lưu thông, bày bán nhiều loại dâu tây Trung Quốc giá rẻ, khiến cho phần lớn người tiêu dùng dễ nhầm lẫn với dâu tây Đà Lạt. Bởi vậy, ông Phi quyết định tạm dừng công việc thu mua để tập trung trồng các giống dâu tây mới, sản xuất theo hướng công nghệ cao trong nhà kính.

Trong nhà kính, ban đầu ông Phi chọn các giống dâu tây Nhật trồng dưới đất phủ màng nylon. Từ năm 2012 đến nay, ông chuyển sang trồng trên giàn giá thể xơ dừa, trấu,… cách mặt đất gần 1m, diện tích ổn định với 3.000m². Toàn bộ quy trình tưới nước, bón phân hữu cơ đều tự động hóa nhỏ giọt. Tính riêng trong dịp trước và sau Tết Bính Thân năm 2016, ông Phi đón khách du lịch khắp nơi vào tham quan, chụp hình lưu niệm và trực tiếp hái chọn dâu tây Nhật ăn tươi tại chỗ, hoặc mua về làm quà với giá 250.000 - 300.000 đồng/kg.          

Khó khăn và giải pháp

Đánh giá chung cho thấy, hiện nay, việc canh tác dâu tây trong nhà kính chưa được nông dân Đà Lạt áp dụng đại trà, chỉ mới phát triển trên diện tích nhỏ khoảng chục hecta. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này: quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún, thiếu tập trung; sản xuất chủ yếu dựa trên kinh nghiệm, áp dụng khoa học kỹ thuật chưa đồng bộ… Ưu thế về năng suất, chất lượng và thị trường tiêu thụ ổn định vẫn thuộc về những diện tích dâu tây trồng trong nhà kính; còn lại hầu hết diện tích sản xuất ngoài trời vì không có thương hiệu bảo hộ độc quyền, chưa xây dựng thành chuỗi sản phẩm liên kết nên tình trạng được mùa, mất giá vẫn xảy ra. Mặt khác, phần lớn sản phẩm dâu tây ngoài trời Đà Lạt khi đưa ra thị trường tiêu thụ không thông qua quy trình kiểm định chất lượng, lại chịu ảnh hưởng trước tình trạng giả mạo, lạm dụng địa danh Đà Lạt của các mặt hàng dâu tây từ nơi khác đưa về nên ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín, tên tuổi.

Để nâng cao uy tín của sản phẩm dâu tây Đà Lạt trên thị trường trong và ngoài nước, Phòng Kinh tế TP. Đà Lạt đang phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng thực hiện quy trình xây dựng nhãn hiệu chứng nhận bảo hộ độc quyền. Khi nhãn hiệu được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận (sau khoảng 12 tháng thẩm định hồ sơ), người sản xuất sẽ được gắn nhãn hiệu “Dâu tây Đà Lạt” trên sản phẩm của mình, nếu hội đủ các tiêu chí an toàn về nguồn giống, môi trường sinh thái, quy trình canh tác, hình thức và chất lượng sản phẩm thu hoạch…

Thiết nghĩ, trong thời gian đón chờ nhãn hiệu “Dâu tây Đà Lạt” chính thức được công nhận sử dụng, ngành nông nghiệp Đà Lạt cần phối hợp với các cơ quan chuyên ngành tích cực hỗ trợ nông dân triển khai những giải pháp về lựa chọn, cải tạo các loại giống dâu tây đạt năng suất, chất lượng cao để xây dựng các vườn thực nghiệm đầu dòng. Đồng thời tăng cường công tác chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề trồng và chăm sóc dâu tây; vận động nông dân sản xuất dâu tây tập trung theo mô hình liên kết thành tổ hợp tác, hợp tác xã kiểu mới, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ. Đặc biệt khuyến khích phát triển ngày càng nhiều mô hình trồng dâu tây kết hợp với du lịch sinh thái tại các doanh nghiệp, hộ gia đình, qua đó có thêm cơ hội quảng bá rộng rãi thương hiệu “Dâu tây Đà Lạt”.

Văn Việt