Liên kết sản xuất cà phê, hồ tiêu sạch bền vững ở Tây Nguyên

Gia Lai: Liên kết sản xuất cà phê bền vững, hiệu quả cao 

Chuỗi sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm, Dự án liên kết sản xuất cà phê bền vững theo tiêu chuẩn 4C đã đem lại nhiều quyền lợi cho nông dân huyện Đak Đoa (Gia Lai).

Hội thảo đầu bờ cho nông dân tham gia dự án liên kết sản xuất cà phê 4C. Ảnh: Hà Du

Theo đó, Dự án do Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Đoa làm chủ đầu tư, Công ty TNHH Vĩnh Hiệp là đơn vị liên kết, giữ vai trò chủ trì dự án, đồng thời bao tiêu sản phẩm cho nông dân có ký hợp đồng sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C.

Công ty TNHH Vĩnh Hiệp chịu trách nhiệm mời chuyên gia và tổ chức tập huấn cho nông dân.

Ông Nguyễn Trọng Tuấn-Chủ nhiệm dự án (Công ty TNHH Vĩnh Hiệp) cho biết: “Mục tiêu của Dự án là sẽ thiết lập các tổ, nhóm sản xuất cà phê bền vững trên địa bàn huyện Đak Đoa.

Chúng tôi đã tổ chức đào tạo, tập huấn kỹ thuật sản xuất cà phê bền vững, cấp phát tài liệu kỹ thuật, sổ Nhật ký nông hộ để nông dân ghi chép lại hoạt động sản xuất, đồng thời còn cấp phát phân bón các loại cho bà con.

Chuỗi liên kết này sẽ được duy trì lâu dài, bền vững để đạt tới mục tiêu cuối cùng của Dự án là nâng cao chất lượng sản phẩm cà phê cho nông dân”.

Sau khi triển khai, Dự án đã đạt được một số kết quả nhất định, cụ thể như: hỗ trợ phân bón, tập huấn kỹ thuật, hội thảo đầu bờ hay một số nội dung thỏa thuận trong hợp đồng bao tiêu sản phẩm… đã tạo ra hiệu ứng tích cực, lan toả rộng rãi trong nhân dân vùng dự án.

Bà Vũ Thị Huệ (xã Hnol) nói: “Tham gia dự án, ngoài được tập huấn kỹ thuật chăm sóc cà phê theo tiêu chuẩn 4C, gia đình còn được hỗ trợ phân bón và bao tiêu sản phẩm.

Ngoài ra, chúng tôi còn được chi trả giá cộng thưởng 100 đồng/kg và hỗ trợ vận chuyển 50 đồng/kg; nếu có số lượng đủ 5 tấn trở lên, Công ty cho xe vào vận chuyển tại nhà”. 

Ban quản lý dự án đã lấy mẫu phân tích, đánh giá thực trạng dinh dưỡng đất cho các nông hộ tham gia, kèm theo hướng dẫn bón phân cho cà phê trong dự án.

Tổ chức đào tạo, trang bị kiến thức về kỹ thuật canh tác cà phê bền vững nhận thức về quy trình sản xuất đạt chứng nhận 4C cho 7 cộng tác viên.

Từ đó, đội ngũ cộng tác viên phổ biến và trực tiếp hướng dẫn người dân trong vùng dự án. Đồng thời, đội ngũ này cũng giữ vai trò phối hợp, tham mưu giúp các xã tuyên truyền, tập hợp nông dân trong quá trình triển khai dự án. 

Mới đây, Ban quản lý dự án đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp huyện Đak Đoa, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây hồ tiêu và các xã tổ chức hội thảo đầu bờ, giúp nông dân hiểu rõ vài trò của doanh nghiệp, nông dân trong chuỗi liên kết.

“Việc liên kết sản xuất giúp nông dân tạo ra số lượng sản phẩm lớn hơn, chất lượng đồng đều hơn; doanh nghiệp thuận lợi trong quá trình thu mua, giảm chi phí, tỷ lệ hao hụt trong chế biến, lợi nhuận cao hơn sẽ hỗ trợ trở lại cho nông dân nhiều hơn.

Với nông dân tham gia chuỗi liên kết, sẽ trực tiếp bán hàng cho doanh nghiệp, không phải qua trung gian. Đồng thời, nông dân cũng nắm bắt được tiêu chuẩn chất lượng doanh nghiệp cần thu mua, từ đó điều chỉnh hành vi canh tác phù hợp.

Đây chính là hiệu quả kinh tế lâu dài, bền vững mà dự án mong muốn đem lại cho nông dân trong xu thế hội nhập sâu rộng”-ông Nguyễn Trọng Tuấn cho biết.

Việc thực hiện theo bộ tiêu chuẩn 4C sẽ làm thay đổi tư duy người dân từ sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang liên kết sản xuất tập thể, tập trung; đồng thời, người dân có thể nâng cao chất lượng cà phê, chế biến sâu để tăng giá trị sản phẩm.

Song, để dự án đạt hiệu quả bền vững, mô hình cần được địa phương tiếp tục theo dõi, tổ chức vận động nhân rộng cho các hộ khác trong vùng để phát triển thành các chuỗi liên kết, cũng như tiếp cận với các quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn quốc tế. 

Đắk Lắk: Thu hoạch cà phê chín để nâng cao chất lượng

Đắk Lắk đang bước vào vụ thu hoạch cà phê  2020 - 2021, việc nâng cao chất lượng cà phê từ khâu thu hoạch, đang được các đơn vị sản xuất xem là một trong những giải pháp mang lại "lợi ích kép" khi giá bán cao hơn so với thị trường và hướng đến sản xuất cà phê bền vững.

 Nông dân Ea Tiêu thu hoạch cà phê với tỷ lệ chín cao

So với niên vụ trước, niên vụ cà phê 2020 - 2021 thu hoạch muộn hơn vì đây là năm nhuận. Hiện bà con mới bắt đầu vào thu hoạch rộ, việc thu hoạch quả chín đạt từ 80% trở lên đã được người dân chú ý, nhất là những hộ có liên kết sản xuất.

Anh Lê Văn Linh (xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột) cho biết, do sự thay đổi thất thường của thời tiết, nên 2 ha cà phê của anh ra hoa đậu quả nhiều đợt trong năm, rất khó để tất cả quả chín đồng loạt.

Vì vậy, anh phải chia làm hai đợt để thu hoạch, cây nào chín trước (80% trở lên) sẽ hái trước, không thu hoạch tập trung như các vụ trước.

Tuy việc hái cà phê chín chọn lọc khá tốn công, nhưng giá bán lại cao hơn so cà phê hái đại trà. Đặc biệt, gần đây, do anh liên kết với doanh nghiệp canh tác cà phê theo hướng hữu cơ, nên ngoài việc chăm sóc vườn cây tốt, khâu thu hoạch rất được chú trọng.

Bởi nếu hái chín 100% sẽ được thu mua với mức giá cao hơn khoảng 20% so giá bình thường.

Ông Lê Văn Vương, Giám đốc Công ty TNHH Vương Thành Công (TP. Buôn Ma Thuột) cho hay, hiện công ty đang liên kết với 6 hộ, diện tích 9 ha để sản xuất cà phê theo hướng an toàn và cà phê hữu cơ.

Do đó, việc thu hái quả chín được công ty rất chú trọng và khuyến khích các hộ liên kết bằng cách cộng thêm 20.000 đồng/kg, đối với quả chín 100%. Nhờ vậy, các hộ có động lực để nâng cao chất lượng thu hoạch, tăng chất lượng sản phẩm.

Tương tự, các hộ tham gia chuỗi liên kết sản xuất cà phê bền vững với Công ty Simexco Đắk Lắk cũng đã thay đổi thói quen thu hoạch đồng loạt.

Ông Tạ Quang Bình (xã Ea Tân, huyện Krông Năng) cho hay, gia đình có 3 ha cà phê trồng xen tiêu và cây ăn trái. Trước đây, ông thu hoạch theo kiểu tập trung, hái một lần nên tỷ lệ quả xanh khá nhiều.

Năm 2018, ông liên kết với doanh nghiệp thu mua cà phê chất lượng cao, sản xuất theo quy trình bền vững, thu hái bảo đảm tỷ lệ quả chín trên 90%, sơ chế đúng quy trình, nên đã được Công ty Simexco Đắk Lắk cộng thêm 10.000 đồng/kg so giá thị trường.

Nhằm tạo vùng nguyên liệu bền vững, từ năm 2009 đến nay, Simexco Đắk Lắk đã liên kết với trên 8.500 nông hộ, với tổng diện tích trên 12.000 ha.

Để phát triển chuỗi liên kết này, công ty đã kết nối, huy động nguồn lực của Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững Hà Lan IDH, Tập đoàn JDE, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên (Wasi), Dự án VnSAT, và chính quyền địa phương cùng đồng hành với nông dân, cam kết bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ nông dân tiến tới xây dựng vùng cảnh quan bền vững.

Theo Chi cục Trồng trọt, toàn tỉnh hiện có hơn 208.000 ha cà phê, ước đạt 465.000 tấn. Hiện, chỉ có trên 10% diện tích chuyên canh, do các đơn vị thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam và một số đơn vị quản lý, còn lại 90% diện tích do nông dân tự trồng, chăm sóc và quản lý.

Những năm gần đây, có khá nhiều hộ dân liên kết với HTX, doanh nghiệp sản xuất cà phê bền vững, cà phê đặc sản, nên phương pháp chăm sóc, thu hoạch, bảo quản  đã thay đổi rất nhiều.

Đặc biệt, là khâu thu hoạch, người dân hái quả chín từ 90 - 100% để bảo đảm chất lượng theo yêu cầu người thu mua.

Đắk Lắk hiện có 4 loại hình cà phê chứng nhận phổ biến gồm: 4C (Bộ nguyên tắc chung cho cộng đồng cà phê), UTZ Certifed, RFA (Rừng nhiệt đới) và FLO (Thương mại công bằng), với tổng diện tích hơn 45.674 ha.

Song, để nâng cao chất lượng cà phê toàn diện, năm nào ngành nông nghiệp cũng tuyên truyền, vận động không thu hái cà phê xanh, đảm bảo an ninh trật tự giúp người dân yên tâm thu hái cà phê chín trên 85%. Trường hợp thu cuối vụ, tỷ lệ quả chín phải đạt tối thiểu 80% để đảm bảo chất lượng.

Ông Nguyễn Hắc Hiển, Phó Chi cục Trồng trọt, cho biết, Đề án phát triển cà phê bền vững đến năm 2020 định hướng đến 2030 đã đặt nhiệm vụ nâng cao nhận thức người dân về bảo đảm chất lượng cà phê trong thu hái, phơi sấy, chế biến và bảo quản sau thu hoạch, để thúc đẩy ngành cà phê Đắk Lắk theo hướng bền vững.

Đắk Đoa: Sản xuất hồ tiêu sạch để nâng giá trị sản phẩm

Để giúp người dân sản xuất hồ tiêu sạch theo hướng hữu cơ, năm 2019, HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang (huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) đã triển khai thực hiện Dự án "Liên kết sản xuất hồ tiêu sạch, bền vững tại 2 xã Nam Yang và Hải Yang". 

 Chăm sóc hồ tiêu. Ảnh: Nguyễn Hồng

Cuối năm 2018, một số vườn hồ tiêu ở Nam Yang và Hải Yang, được cấp chứng nhận hữu cơ của Mỹ và châu Âu.

Để giúp người dân tiếp cận phương thức sản xuất hồ tiêu sạch theo hướng hữu cơ, năm 2019, HTX đã triển khai Dự án "Liên kết sản xuất hồ tiêu sạch, bền vững tại 2 xã Nam Yang và Hải Yang".

Kinh phí thực hiện từ nguồn hỗ trợ XDNTM và vốn đối ứng của người dân khoảng 1,9 tỷ đồng.

Tham gia dự án có 60 hộ chuyên trồng hồ tiêu, mỗi hộ đóng góp 0,5 ha. HTX tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học cũng như các dạng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học... cho các hộ.

Qua 2 năm triển khai, dự án đã đạt được nhiều kết quả từ sản xuất, thu hoạch, sơ chế gắn với chế biến. HTX sẽ thu mua toàn bộ sản phẩm cho các hộ nếu đảm bảo yêu cầu, không có dư lượng thuốc BVTV, phân hóa học, tuân thủ quy trình canh tác, để đạt tiêu chuẩn xuất khẩu với giá cao hơn thị trường 10-20 ngàn đồng/kg.

Điều này giúp người trồng hồ tiêu có thu nhập ổn định, địa phương định hướng cây hồ tiêu theo hướng hữu cơ bền vững.

Ông Nguyễn Tấn Công-Chủ tịch HĐQT HTX Nam Yang-cho biết: HTX là đơn vị tổ chức sản xuất, tiêu thụ và cung cấp hồ tiêu hữu cơ cho các công ty xuất khẩu ra thị trường thế giới.

Sự thành công trong liên kết sản xuất hồ tiêu sạch, bền vững của người dân 2 xã Nam Yang và Hải Yang là cơ sở để UBND huyện Đak Đoa phát triển hồ tiêu hữu cơ thành sản phẩm OCOP cấp tỉnh.

Đồng thời, góp phần thực hiện thắng lợi Chương trình XDNTM trên địa bàn huyện.