Tin nông nghiệp: Cá tra Việt Nam phải cạnh tranh khốc liệt

Tin vui được Mỹ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP) cá da trơn của Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ chưa lâu, thì ngành cá tỷ USD của Việt Nam tiếp tục bị bủa vây tứ phía, với nhiều đối thủ như Ấn Độ, Indonesia, thậm chí cả Trung Quốc. Từ vị thế “một mình một chợ”, cá tra Việt Nam đang rơi vào thế “vạn người bán... ít người mua”.

Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep), trong 9 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu cá tra sang Mỹ chỉ đạt gần 210 triệu USD, giảm tới gần 44% so với cùng kỳ năm ngoái và dự báo mức giảm chưa dừng lại ở đó. Thế nhưng, trong cảnh bế tắc, mới đây, Bộ Nông nghiệp Mỹ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP) cho cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Đây là một trong những tín hiệu vui cho ngành cá tra Việt Nam, trong bối cảnh “con cá tỷ USD” đang ngụp lặn tại thị trường Mỹ lâu nay. Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad, Bộ NN&PTNT) cho biết, với việc Mỹ công nhận tương đương, ngành cá tra Việt Nam đã vượt qua các rào cản lớn từ đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014) Mỹ- được cụ thể hóa bằng chương trình thanh tra cá da trơn, ban hành hồi tháng 3/2016.

Theo ông Tiệp, Mỹ là thị trường yêu cầu khắt khe còn cao hơn cả Nhật và châu Âu, do vậy, việc vượt qua rào cản của Mỹ, sẽ giúp cá tra Việt Nam dễ tiếp cận và mở rộng thị trường sang Mỹ cũng như các nước khác.

Năm ngoái, giá cá tra có lúc cao kỷ lục trên 36.000 đồng/kg, khiến người nuôi đổ xô đào ao thả cá. Có thời điểm, lãnh đạo Bộ NN&PTNT phải vào tận nơi như ở Long An để “phanh” việc mở rộng ồ ạt diện tích nuôi cá tra. Do nguồn cung lớn, khiến giá cá giảm sâu. Dẫu vậy, sau một thời gian giá cá tụt xuống 18.000-19.000 đồng/kg, hiện đã cải thiện ở mức 21.000-22.000 đồng/kg.

Ông Trần Đình Luân, Tổng Cục trưởng Thủy sản cho biết, năm trước, một số hộ dân do giá cá quá cao, nên đã phá hợp đồng với doanh nghiệp liên kết, bán cá ra ngoài.

“Còn bây giờ, khi giá cá xuống thấp, có doanh nghiệp cho các hộ đó “quay đầu”, có doanh nghiệp từ chối mua, dẫn đến hiện tượng bà con bán cá dưới giá thành, gây lỗ”, ông Luân nói. Tuy nhiên, trong khi Việt Nam vẫn còn luẩn quẩn trong thị trường “một mình một chợ”, thì các nước xung quanh như Ấn Độ, Bangladesh, Trung Quốc… cũng đã nuôi cá tra, biến Việt Nam thành đối thủ.

Hiện, sản lượng cá tra Việt Nam đạt 1,3 triệu tấn, nhưng Ấn Độ cũng có tới 650.000 tấn, Bangladesh 450.000 tấn, Indonesia 110.000 tấn. Thậm chí ngay cả Trung Quốc cũng đã nuôi và thu hoạch 10.000 tấn cá tra ở đảo Hải Nam.

“Sản phẩm cá tra của các nước này đã tham gia vào thị trường xuất khẩu, dù đang chiếm thị phần nhỏ nhưng việc họ đầu tư tăng sản lượng nuôi sẽ gây cạnh tranh lớn với các doanh nghiệp Việt Nam”, ông Luân nói.

Cũng theo ông Luân, hiện cá tra đã có gần 100 sản phẩm giá trị giá tăng, đây là điều chúng ta đã đi trước một bước, tránh bị cạnh tranh các sản phẩm thông thường… Tuy vậy, lo ngại các nước cạnh tranh là có cơ sở, nếu không phát triển trước, các nước sẽ bám đuổi theo.

Không để căng thẳng nguồn cung, gây sốt giá thịt lợn trong dịp Tết

Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thống nhất xem xét khả năng nhập khẩu thịt lợn chính ngạch từ nguồn an toàn với giá cả hợp lý để bù đắp thiếu hụt trong nước.

Mặc dù nguồn cung thịt lợn giảm so với cùng kỳ năm ngoái nhưng theo đánh giá của các cơ quan chức năng thì việc thiếu hụt này không đến mức trầm trọng.

Liên bộ Công Thương-Tài chính đã họp bàn và đề ra nhiều giải pháp nhằm đảm bảo cân đối cung cầu các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là mặt hàng thịt lợn, tránh những thông tin xấu, gây bất ổn thị trường.

Ảnh minh họa.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp lớn cũng lên phương án để tham gia bình ổn thị trường. Trong đó, công ty cổ phần Chăn nuôi C.P cung cấp ra thị trường miền Bắc 3.500-4.000 con mỗi ngày và thị trường Hà Nội chiếm khoảng 20% cơ cấu bán hàng của doanh nghiệp.

Ông Kiều Đình Thép, Giám đốc Kinh doanh Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam thông tin, nguồn cung thịt lợn của C.P cung cấp tăng gần 10% so với cùng thời điểm năm ngoái.

Tuy nhiên, đại diện doanh nghiệp này cho biết, hiện tại công ty cũng chỉ cung cấp cho các khách hàng đã có hợp đồng làm ăn với C.P, còn đối với những khách hàng mới, C.P phục vụ ở mức độ vừa phải, cung cấp ổn định, không bán ồ ạt ra thị trường, tránh tình trạng các thương lái thu gom rồi đẩy giá.

“Dù trong hoàn cảnh nào chúng tôi vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ số lượng này vì mối quan hệ lâu dài giữa C.P với các khách hàng của mình”, ông Kiều Đình Thép nói.

Để ổn định cung cầu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện Sở Công Thương các tỉnh đang chủ động phối hợp với các Sở ban ngành liên quan, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, thành phố có phương án chuẩn bị, khai thác nguồn hàng thực phẩm nhất là thịt lợn, đồng thời tổ chức ký kết bảo đảm nguồn cung cho thị trường về số lượng và chất lượng mặt hàng này.

Bên cạnh đó, Bộ đã làm việc với Ủy ban nhân dân một số địa phương lớn về kế hoạch bình ổn thị trường dịp cuối năm và Tết Nguyên đán Canh Tý, trong đó có nội dung về bảo đảm cân đối cung cầu, thị trường mặt hàng thịt lợn.

"Trên cơ sở đánh giá tình hình sản xuất, tiêu thụ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thống nhất nếu cần thiết sẽ xem xét khả năng nhập khẩu thịt lợn chính ngạch từ nguồn an toàn với giá cả hợp lý để bù đắp thiếu hụt trong nước và hạn chế việc tăng giá mặt hàng này," đại diện Bộ Công Thương cho hay.

Cơ quan này đã đề nghị các bộ, ngành địa phương tăng cường kiểm tra kiểm soát thị trường, tránh tình trạng găm hàng, tăng giá dịp cuối năm, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán thịt lợn qua đường tiểu ngạch để vừa giữ được nguồn cung cho thị trường trong nước vừa tránh tình trạng lây lan dịch bệnh.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo ngành thú y tạo điều kiện cho các sản phẩm thịt lợn, lợn thịt an toàn lưu thông qua các địa phương để bảo đảm nguồn cung thịt lợn cho các vùng, miền nhằm hạn chế tình trạng tăng giá cục bộ gây bất ổn thị trường.

Trước đó, trong cuộc họp ngày 18/11/2019 tại Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với Bộ Công Thương đánh giá đầy đủ mức độ thiếu hụt nguồn cung mặt hàng thịt lợn và có kế hoạch tái đàn, từ đó đề xuất số lượng nhập khẩu thịt lợn cụ thể để bù đắp phần thiếu hụt nguồn cung cho thị trường trong nước phục vụ nhu cầu tiêu dùng, bình ổn thị trường dịp cuối năm và Tết Nguyên đán.