Cơ hội xuất khẩu gạo chưa từng có cho Việt Nam

Trong bối cảnh nhiều nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới như Ấn Độ, Nga, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE)... đã chính thức dừng xuất khẩu gạo, giá gạo tại Việt Nam đang tăng nhanh.

Trong buổi họp báo thường kỳ tháng 7 của Bộ NN&PTNT diễn ra chiều 1/8, ông Nguyễn Văn Việt, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ NN&PTNT) cho biết: "Mấy ngày gần đây giá gạo tăng rất cao, đây là tín hiệu vui nhưng chúng ta vẫn phải cảnh giác". Theo đó, giá lúa IR50404 lên mức 6.500 đồng/kg; lúa OM 5451 lên mức 6.800 đồng/kg, lúa Đài thơm lên mức 6.950 đồng/kg. Xuất khẩu gạo 7 tháng đầu năm của Việt Nam đạt 4,84 triệu tấn, giá trị 2,58 tỷ USD, tăng 29,6%.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa có Tờ trình kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác xuất khẩu gạo trong tình hình mới (Ảnh minh họa: KT)

Về tình hình sản xuất lúa, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, kế hoạch gieo cấy năm 2023 là 7,1 triệu ha, sản lượng dự kiến đạt trên 43 triệu tấn.

"Sau khi kiểm tra tình hình sản xuất lúa tại khu vực đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và ĐBSCL, đến thời điểm này có thể khẳng định sinh trưởng và phát triển của cây lúa đang rất tốt. Mục tiêu sản lượng trên 43 triệu tấn có thể đạt được. Dự kiến năm nay Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 7,8 triệu tấn gạo. Việc đẩy mạnh xuất khẩu tại thời điểm này sẽ không ảnh hưởng đến an ninh lương thực", ông Cường khẳng định.

Tận dụng thời cơ giá lúa gạo đang tăng cao, Cục Trồng trọt đã bố trí nâng diện tích sản xuất vụ Thu Đông ở ĐBSCL từ 650.000 lên 700.000 ha. "Đây là thời cơ để chúng ta xuất khẩu gạo, không tranh thủ sẽ bị lỡ cơ hội", ông Cường nói. 

Sau khi Chỉ thị được ban hành, các bộ, ngành và địa phương sẽ tập trung các giải pháp về kỹ thuật, hành chính, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người nông dân để tăng xuất khẩu gạo.

Xung quanh vấn đề Ấn Độ dừng xuất khẩu gạo có ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu gạo của Việt Nam để làm thức ăn chăn nuôi hay không, đại diện Cục Chăn nuôi cho biết, nhu cầu sử dụng cám gạo của Việt Nam không lớn và cám gạo không phải là thành phần quan trọng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi. Mỗi năm Việt Nam cần khoảng 4,7 triệu tấn cám gạo để làm thức ăn chăn nuôi, tuy nhiên thị trường trong nước đã đáp ứng khoảng 4 triệu tấn, nhập khẩu chỉ 0,7 triệu tấn/năm và thành phần trong cám trích ly chỉ chiếm 5-10%.

Theo đại diện Cục Chăn nuôi, có thể thay thế cám gạo bằng cám mì, bởi cám mì có giá trị dinh dưỡng cao, giá thành phù hợp (6.200 đến 6.500 đồng/kg. "Ấn Độ, Nga và UAE cấm xuất khẩu gạo sẽ không ảnh hưởng đến sản xuất thức ăn chăn nuôi ở trong nước", đại diện Cục Chăn nuôi khẳng định.

Trình Thủ tướng ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác xuất khẩu gạo

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trước những biến đổi liên tục về tình hình xuất khẩu gạo trong thời gian gần đây trên thế giới như việc Nga chính thức rút khỏi Thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen; Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) tạm dừng xuất khẩu gạo cũng như các vấn đề phát sinh khác. Thêm vào đó hiện tượng El Nino, tình trạng xâm nhập mặn và hạn hán đang cũng có những diễn biến ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất lúa gạo. Để khẳng định vai trò quan trọng, giữ vững vị thế và uy tín của ngành hàng gạo Việt Nam trong chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu và góp phần đảm bảo an ninh lương thực của thế giới theo các cam kết của Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác xuất khẩu gạo trong tình hình mới.

Nội dung của Chỉ thị là những nhiệm vụ cụ thể của các Bộ, ngành, địa phương, Hiệp hội Lương thực Việt nam và những vấn đề cần tập trung chỉ đạo quyết liệt nhằm về tăng cường công tác xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay.

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi, dự báo và nắm chắc tình hình sản xuất, tăng cường phòng chống sinh vật gây hại, chủ động ứng phó với các diễn biến bất lợi của thời tiết để bảo vệ an toàn các vụ sản xuất đảm bảo mục tiêu 43 triệu tấn lúa của năm 2023. Chỉ đạo các địa phương bám sát đồng ruộng, tổ chức sản xuất đúng theo các hướng dẫn kỹ thuật để đảm bảo năng suất, sản lượng theo kế hoạch.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương có liên quan xử lý kịp thời các rào cản kỹ thuật để đảm bảo tăng khối lượng và mở rộng thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam. Chỉ đạo các cơ quan Kiểm dịch thực vật tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc xuất khẩu gạo, giảm tối đa thời gian kiểm tra, hoàn tất thủ tục trên cơ sở đảm bảo tuân thủ đúng quy định của Việt Nam và nước nhập khẩu.

Bộ Công Thương tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu gạo trên cơ sở theo dõi chặt chẽ và dự báo sát tình hình xuất, nhập khẩu; nhu cầu tiêu thụ; giá cả lương thực trong khu vực và trên thị trường thế giới để có các biện pháp chủ động, linh hoạt điều tiết việc kinh doanh, xuất nhập khẩu gạo để đảm bảo nâng cao hiệu quả xuất khẩu.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan củng cố các thị trường truyền thống, chủ lực, tận dụng tối đa lợi thế của các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết để gia tăng giá trị xuất khẩu. Đồng thời phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ động đàm phán để đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu, tận dụng cơ hội chiếm lĩnh các thị trường mới, tiềm năng để tăng cường tính cạnh tranh cho ngành hàng gạo Việt Nam. Kịp thời phối hợp với các cơ quan liên quan hỗ trợ, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong nhập khẩu các nguyên liệu đầu vào phục sản xuất nông nghiệp như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... để đảm bảo các điều kiện sẵn sàng cho sản xuất.

Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn theo dõi, bám sát đồng ruộng; chủ động và linh hoạt trong điều hành sản xuất lúa gạo đảm bảo đạt và vượt các mục tiêu năng suất, sản lượng theo kế hoạch trên cơ sở tuân thủ đúng các quy định kỹ thuật và an toàn thực phẩm của Việt Nam cũng như nước nhập khẩu. Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn trong sản xuất, kinh doanh lúa gạo. Chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan hoặc báo cáo cơ quan có thẩm quyền để tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc trong sản xuất lúa gạo đảm bảo việc sản xuất, lưu thông, xuất khẩu gạo được thông suốt. Chủ động nắm bắt tình hình, thông tin mới, ứng phó kịp thời với các tình huống phát sinh tại địa phương để thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu gạo.

Về phía Hiệp hội Lương thực Việt Nam: Chủ động nắm bắt các thông tin về thị trường lúa gạo thế giới, nhu cầu và năng lực của các thương nhân xuất nhập khẩu gạo để thông tin kịp thời đến cơ quan quản lý nhà nước có liên quan và cộng động sản xuất, kinh doanh lúa gạo tại Việt Nam. Tích cực tham gia, tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại ngành hàng gạo đặc biệt là đối với các thị trường quốc tế để đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, tăng kim ngạch và nâng cao lợi thế cạnh tranh của ngành hàng gạo Việt Nam. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.