Giải pháp gỡ khó cho xuất khẩu nông sản

Bộ Trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan đã trả lời chất vấn về các vấn đề xuất khẩu nông sản đang gặp khó hiện nay.

Tại phiên chất vấn, Đại biểu Phạm Hùng Thắng, Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam cho biết, hiện nay việc liên kết sản xuất với tiêu thụ nông sản ở một số địa phương còn chậm, liên kết theo chuỗi giá trị để thúc đẩy cơ giới hóa còn hạn chế; kết nối liên vùng, kết nối thị trường còn rời rạc; chi phí logistics còn cao; việc đổi mới sáng tạo chưa trở thành động lực phát triển ngành nông nghiệp. Đại biểu Phạm Hùng Thắng đề nghị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PNTN cho biết giải pháp trong thời gian tới để khắc phục tình trạng trên?

Toàn cảnh phiên chất vấn, trả lời chât vấn.

Cùng về vấn đề này, Đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước, cho biết, trồng và sản xuất hạt điều là một trong những mặt hàng nông nghiệp chủ lực của Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian qua, vị trí ngành điều của nước ta đang bị lung lay trên thị trường thế giới…

Đại biểu Quốc hội Điểu Huỳnh Sang cho biết, các doanh nghiệp trồng và sản xuất điều lớn trong nước hiện đang có xu hướng tăng nhập khẩu. Vị trí dẫn dầu trong ngành điều của nước ta trên thế giới, cũng như thương hiệu điều Việt Nam đang bị ảnh hưởng… Đại biểu Sang đề nghị, Bộ trưởng nêu rõ những giải pháp để ngành điều nước ta phát triển bền vững trong thời gian tới?

Trả lời Trả lời câu hỏi của đại biểu về việc thực hiện liên kết theo chuỗi, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan cho biết, đây là chiến lược của ngành Nông nghiệp nhằm thay đổi thực trạng manh mún, nhỏ lẻ, tự phát của nền nông nghiệp nước ta. Do đó, hợp tác giữa những người sản xuất, liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp theo một chuỗi ngành hàng là cần thiết. Chỉ có liên kết theo chuỗi mới nâng cao được chất lượng của nông sản của nước ta và chuyển từ sản phẩm nông nghiệp thành một thương phẩm, đảm bảo yêu cầu chuẩn mực của thị trường.

Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam đặt câu hỏi tại phiên chất vấn về vấn đề liên kết tiêu thụ nông sản.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thống nhất với nhận định của đại biểu về thực trạng liên kết còn chậm. Theo báo cáo của các địa phương thì chỉ khoảng 20% diện tích nông nghiệp có nằm trong chuỗi liên kết ngành hàng và không phải chuỗi nào cũng bền vững. Vấn đề đặt ra là nâng cao tính bền vững của các chuỗi liên kết này trong thời gian tới, từ đó khắc phục được tình trạng được mùa mất giá hay câu chuyên nông dân bội tín với doanh nghiệp hay câu chuyện doanh nghiệp bỏ cọc hay thương lái bỏ cọc.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan, nếu không có chuỗi liên kết cũng sẽ khó mà phát triển ngành logistics; cũng như không thể nào số hóa bởi chỉ khi vào chuỗi, chỉ khi nào hợp tác xã đủ mạnh thì mới bắt đầu tiến hành số hóa. Nếu không tham gia chuỗi thì cũng không biết sẽ đưa khoa học công nghệ vào đầu nào là hợp lý nhất và giá trị lan tỏa nhiều nhất.

Do đó, trong thời tới, Bộ Nông nghiệp và PTNT sẽ kiên trì cùng với các địa phương để xây dựng những mô hình chuỗi đồng bộ và hoàn thiện hơn; đồng thời cùng với các viện, trường, các nhà khoa học, các doanh nghiệp để tác động chuỗi phát triển bền vững hơn.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước đặt câu hỏi ại phiên chất vấn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ với người trồng điều ở Bình Phước, nhiều người chặt bỏ điều chuyển sang trồng sầu riêng. Có thời điểm, chúng ta mong muốn và hào hứng Bình Phước sẽ trở thành thủ phủ của cây điều và Việt Nam đứng đầu thế giới về điều. Nhưng bối cảnh hiện nay đã thay đổi, trước kia Việt Nam nhập điều thô từ các quốc gia Tây Phi nhưng hiện các quốc gia này bắt đầu tăng cường chế biến và xuất khẩu điều thô. Điều sản xuất trong nước để chế biến xuất khẩu chỉ chiếm 20-30%, điều này đặt ra yêu cầu tái cấu trúc ngành Điều Việt Nam.

Bộ trưởng cho biết, hiện nay đang thí điểm trồng nấm linh chi đỏ dưới tán điều ở Bình Phước, nghĩa là một mảnh đất tích hợp đa giá trị, chỉ khi ấy người nông dân mới có thể giữ cây điều. Bộ cũng đang trình Thủ tướng Chính phủ Đề án phát huy giá trị đa dụng của hệ sinh thái rừng, trong đó điều cũng là một dạng rừng, để tạo ra sinh kế nhiều hơn, ngoài nguồn thu hoạch từ điều.

Trả lời về giải pháp giải quyết tình trạng được mua mất giá, vấn đề cung cầu trong lĩnh vực này, Bộ trưởng cho rằng nên tư duy lại vấn đề này, theo đó, không nên dùng từ “giải cứu” nông sản nữa mà đây là vấn đề của thị trường.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan, trả lời các câu hỏi mà đại biểu chất vấn.

Về câu chuyện trồng sầu riêng, không thể cấm bà con không được trồng sầu riêng mà cần có giải pháp khuyến nông, thông tin thị trường, kết nối doanh nghiêp, đòi hỏi sự vào cuộc của toàn hệ thống từ nông nghiệp đến công thương đến hiệp hội ngành hàng, đến từng hợp tác xã. Về trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết Bộ có trách nhiệm khi chưa chuẩn hóa quy trình trồng sầu riêng, xây dựng mã ngành hàng.

Về xây dựng thương hiệu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, đã có nhiều sản phẩm nông sản của Việt Nam đứng chân được ở trong những siêu thị lớn của nước ngoài. Có được kết quả này là quá trình của các doanh nghiệp kiên trì xây dựng thương hiệu giống như ngành hàng cà phê, ngành hàng gạo bắt đầu cũng đã chuyển biến. Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục để phát triển thương hiệu những ngành hàng chủ lực, trong đó có sầu riêng. Một khi có được thương hiệu sẽ tạo ra giá trị gia tăng lớn lên rất nhiều.

Bộ trưởng cũng làm rõ cần phân biệt giữa nhãn hiệu với thương hiệu. Nhãn hiệu chỉ cần đăng kí là xong. Nhưng đối với thương hiệu phải là những gì in vào tâm trí của người tiêu dùng bao gồm nhãn hiệu và những cảm xúc vô hình như khi nói đến thương hiệu xe Toyota thì sẽ nghĩ ngay đến chất lượng xe, độ bền của xe.