Luôn sẵn sàng hành lang pháp lý để bảo vệ người gửi tiền

Trong trường hợp tổ chức tham gia BHTG mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền hoặc phá sản, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) sẽ thực hiện chi trả trong hạn mức trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền.

Ảnh minh họa. Nguồn: NLĐO.

Luật các TCTD năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật BHTG và các luật khác, đều quy định mức độ ưu tiên, bảo đảm an toàn, khả năng chi trả và quyền lợi của người dân ở mức độ cao nhất.

Cụ thể, Điều 146 Luật các TCTD quy định như sau: Khi ngân hàng đang thực hiện phương án cơ cấu lại mà có nguy cơ mất khả năng chi trả, đe dọa sự ổn định của hệ thống thì sẽ được Ngân hàng Nhà nước, BHTGVN và các ngân hàng thương mại cho vay đặc biệt để hỗ trợ thanh khoản. 

Điều 99 Luật phá sản quy định chỉ khi nào Ngân hàng Nhà nước có văn bản chấm dứt kiểm soát đặc biệt hoặc văn bản chấm dứt áp dụng hoặc không áp dụng biện pháp phục hồi khả năng thanh toán mà TCTD vẫn mất khả năng thanh toán thì mới được phép yêu cầu tuyên bố phá sản ngân hàng. Chủ trương phá sản được coi là biện pháp cuối cùng khi TCTD được kiểm soát đặc biệt không có khả năng thực hiện hoặc thực hiện không thành công các phương án như phục hồi, sáp nhập, hợp nhất, giải thể hoặc chuyển giao bắt buộc. Trong trường hợp ngân hàng bị phá sản, Điều 101 của Luật này cũng quy định khoản tiền gửi cũng được ưu tiên trả nợ trước các khoản nợ Nhà nước và nợ của các chủ nợ thông thường khác...

Đối với cơ chế BHTG, Luật Các TCTD cũng như Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đều quy định: TCTD có trách nhiệm tham gia tổ chức bảo toàn, BHTG theo quy định của pháp luật.

Các nội dung về chủ thể được BHTG và tiền gửi được bảo hiểm, quyền và nghĩa vụ của người được BHTG, hạn mức chi trả BHTG… đã được quy định rõ ràng tại Luật BHTG - cơ sở pháp lý cao nhất điều chỉnh hoạt động BHTG tại Việt Nam. Luật BHTG thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc bảo đảm an toàn đối với tiền gửi của người gửi tiền trong hạn mức BHTG khi tổ chức tham gia BHTG mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền hoặc phá sản, hướng tới mục tiêu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. Theo đó, các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân phải tham gia BHTG bắt buộc, trừ ngân hàng chính sách.

Những năm qua, BHTGVN đã thể hiện vai trò quan trọng trong việc bảo đảm sự an toàn, lành mạnh cho hoạt động ngân hàng và ngăn ngừa khủng hoảng tài chính, góp phần ổn định và phát triển kinh tế - xã hội. Việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền được coi là sứ mệnh hàng đầu của cơ quan này, ngay cả trong điều kiện các ngân hàng hoạt động bình thường cũng như khi xảy ra sự cố đổ vỡ đe dọa an toàn hệ thống.

Ngay khi mới được thành lập, trong bối cảnh nhiều hợp tác xã tín dụng bị đổ vỡ, gây hoang mang cho người gửi tiền và có nguy cơ bất ổn xã hội, BHTGVN đã trực tiếp chi trả tiền gửi cho người gửi tiền tại một số quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, Hải Dương cũng như tham gia hỗ trợ các quỹ gặp vấn đề. Những hoạt động ban đầu đó của BHTGVN đã đem lại tác dụng ổn định tâm lý của người gửi tiền, củng cố niềm tin vào hệ thống ngân hàng và qua đó giữ gìn trật tự, an ninh của địa phương. Đến nay, BHTGVN đã chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền tại 39 tổ chức tham gia BHTG, đảm bảo quyền lợi cho những người gửi tiền quy mô nhỏ, dễ bị tổn thương.

Thông qua việc thực hiện chi trả BHTG khi tổ chức tham gia BHTG phá sản với hạn mức tối đa 125 triệu đồng (bao gồm cả gốc và lãi) theo quy định hiện hành, BHTGVN cho biết hơn 90% người gửi tiền sẽ được bảo hiểm toàn bộ, phù hợp với khuyến nghị của Hiệp hội BHTG quốc tế. Số tiền gửi của người được bảo hiểm vượt quá hạn mức 125 triệu đồng sẽ được giải quyết trong quá trình xử lý tài sản của tổ chức tham gia BHTG theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, BHTGVN còn bảo vệ gián tiếp người gửi tiền thông qua triển khai đồng bộ, hiệu quả các nghiệp vụ BHTG như kiểm tra và giám sát các tổ chức tham gia BHTG trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về BHTG, kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xử lý các vi phạm về an toàn hoạt động ngân hàng, rủi ro gây mất an toàn hệ thống; cung cấp thông tin, truyền thông chính sách BHTG, từ đó giúp người gửi tiền nâng cao nhận thức về quyền lợi, nhận biết được TCTD an toàn để gửi tiền nhằm bảo vệ mình, tránh những rủi ro đáng tiếc về mất tiền gửi có thể xảy ra.

Tuy nhiên, mặc dù quan điểm, mục tiêu xuyên suốt trong chỉ đạo của Đảng, Nhà nước là phải đảm bảo tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền nếu chẳng may TCTD đổ vỡ, nhưng về phía người gửi tiền cũng cần có trách nhiệm tìm hiểu, lựa chọn ngân hàng có uy tín để gửi tiền, thay vì chạy theo lãi suất cao và cho rằng rủi ro đã có tổ chức BHTG đứng ra đảm bảo toàn bộ quyền lợi của mình.

Về phía các TCTD cũng cần có trách nhiệm với người gửi tiền, nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật về BHTG và an toàn trong hoạt động ngân hàng; tránh dùng biện pháp cạnh tranh bằng lãi suất cao để lôi kéo khách hàng, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh để luôn duy trì tốt kỷ luật thị trường cũng như an toàn hệ thống.

P.V