Đầu tư chiều sâu tạo tính bứt phá cho rau quả xuất khẩu

Trong vòng 10 năm trở lại đây, xuất khẩu rau quả nói chung, đặc biệt là mặt hàng trái cây ghi nhận sự gia tăng nhanh chóng. Nếu như năm 2005, rau quả có mặt ở 36 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, đạt kim ngạch trên 235 triệu USD, thì đến năm 2015, số thị trường thâm nhập được đã tăng lên hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, với kim ngạch xuất khẩu hơn 1,8 tỉ USD, tăng 123% so với năm 2014 và tăng 782% so với năm 2005.

Rau quả đang giữ vị trí đầu tiên trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu 8 tháng năm 2016. (Ảnh minh họa: KT)

Tiếp tục tăng trưởng 130% so với cùng kỳ năm 2015, rau quả đang giữ vị trí đầu tiên trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu 8 tháng qua, với kim ngạch khoảng 1,7 tỉ USD. Với đà tăng trưởng này, dự báo xuất khẩu rau quả sẽ đem về kim ngạch khoảng 2,5 tỉ USD trong năm nay, lần đầu tiên vượt qua xuất khẩu gạo, bù đắp cho mức tăng trưởng âm của ngành nông nghiệp trong những tháng đầu năm nay.

Xuất khẩu rau quả tăng trưởng không những trở thành động lực thu hút thêm các doanh nghiệp tham gia đầu tư mà còn giúp nông dân tăng thêm thu nhập và thay đổi nhận thức trong tổ chức sản xuất với các quy trình sản xuất nông nghiệp sạch theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGap…

Ông Giáp Văn Thành, nhóm trưởng nhóm sản xuất vải thiều sạch xuất khẩu sang Mỹ thôn Kép 1, xã Hồng Giang, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang chia sẻ, trong thôn có khoảng 270 hộ nhưng trong dự án chỉ có 6 mã vùng. Chính vì vậy còn rất nhiều hộ gia đình thấy lợi ích từ trồng vải sạch xuất khẩu của các nhóm sản xuất. Nhóm sản xuất đã đề nghị mở rộng hơn nữa vùng sản xuất vải sạch xuất khẩu, không những cho các hộ trong thôn mà còn cho các hộ khác trên địa bàn xã Hồng Giang tham gia. 

Bên cạnh những thị trường truyền thống, thời gian qua ngành rau quả cũng tích cực mở mới nhiều thị trường, đặc biệt là những thị trường “khó tính” đòi hỏi chất lượng cao như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Australia, New Zeland... Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, quả vải thiều, xoài của Việt Nam đã đến được thị trường Australia, Mỹ và sắp tới thanh long Việt Nam cũng sẽ có mặt tại Australia.

Ông Nguyễn Trí Ngọc, chuyên gia tư vấn thị trường, Công ty CP tiến bộ quốc tế, Tập đoàn AIC – doanh nghiệp chuyên xuất khẩu nông sản và đầu tư nông nghiệp công nghệ cao cho rằng, việc khơi thông những thị trường khó tính mang lại “lợi ích kép” khi vừa tránh cho rau quả phụ thuộc vào một thị trường, vừa giúp cho người nông dân thay đổi thói quen, phương thức sản xuất, chuyển từ bán cái mình có sang bán những gì thị trường cần.

Đây cũng là hướng đi tất yếu mà ngành nông nghiệp nói chung, lĩnh vực nông sản nói riêng cần hướng tới trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng với thị trường thế giới.

“Hội nhập kinh tế đòi hỏi phải ngành sản xuất phải đi theo chuỗi giá trị, chính điều này tạo ra sự phát triển bền vững đối với nông sản Việt Nam, tạo ra sự ổn định thu nhập cho nông dân khi hướng ra thị trường quốc tế. Điều này còn có ý nghĩa rất lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, bởi chất lượng là yếu tố quyết định hiệu quả kinh doanh nông sản của doanh nghiệp khi thâm nhập thị trường và ký kết hợp đồng với các đối tác”, ông Ngọc chỉ rõ.

Còn theo ông Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, tiềm năng xuất khẩu rau quả của Việt Nam còn rất lớn trong tương lai, khi thị trường rau quả chế biến toàn cầu năm 2014 đạt khoảng 203 tỷ USD và có mức tăng trưởng 7,9%/năm, dự báo sẽ đạt 319 tỷ USD vào năm 2020. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam dù đang tăng trưởng mạnh nhưng còn khá khiêm tốn so với nhu cầu.

“Thị trường rau quả thế giới đang phát triển mạnh với nhu cầu cao. Người nông dân Việt Nam đã bắt đầu nhận thức và thay đổi tập quán canh tác, áp dụng các mô hình sản xuất thực hành nông nghiệp như VietGap, đảm bảo an toàn giúp gia tăng thêm giá trị cho nông sản. Ngành rau quả rất có tiềm năng phát triển trong thời gian tới, đặc biệt khi có sự tham gia nhiều hơn của các doanh nghiệp với công nghệ cao, giống mới chất lượng của các Viện nghiên cứu và nông dân áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến những yếu tố này sẽ đưa lại thành công cho ngành rau quả”, ông Trần Đình Long nhận định.