ĐBQH "hiến kế" phục hồi, phát triển kinh tế

Đa số ý kiến đại biểu cho rằng, việc bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của người dân rất quan trọng, nhưng song song đó là phải tạo điều kiện phục hồi sản xuất, phát triển KT-XH.

Trong 2 ngày thảo luận, nhiều bất cập trong thực hiện mục tiêu kép được chỉ rõ. Nhiều giải pháp cụ thể được đề xuất. Kinh tế nông thôn tổng hợp các ý kiến từ phiên thảo luận.

Cần giải pháp tổng thể cho phát triển tam nông

Phát biểu về tình hình phát triển tam nông, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (An Giang) cho rằng, ngành Nông nghiệp đã và đang tiếp tục đối mặt với những khó khăn, thách thức, đặc biệt là tác động của đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, lộ rõ những hạn chế, bất cập cần quan tâm giải quyết. Nông dân ĐBSCL luôn phải đối mặt với nền nông nghiệp bất ổn. Mặt khác, đất đai của chúng ta hiện nay manh mún, phân tán, gây ra nhiều hạn chế, bất cập trong sản xuất nông nghiệp, trong việc mời gọi doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực quan trọng này.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương đề xuất, sớm sửa đổi Luật Đất đai nhằm tạo điều kiện cho người nông dân, các tổ chức dần hình thành những đơn vị sản xuất có quy mô lớn, đồng thời tăng cường liên kết thông qua các tổ hợp tác, hợp tác xã, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả, giá trị trong sản xuất nông nghiệp. 

Theo đại biểu Trần Thị Thanh Hương, từ đầu năm 2021 đến nay, giá phân bón và nhiều mặt hàng thiết yếu phục vụ cho sản xuất nông nghiệp không ngừng tăng. Giá các sản phẩm nông nghiệp lại bấp bênh, đặt ra nhiều thách thức cho người nông dân trong việc tiếp tục duy trì sản xuất, đây là vấn đề có nguy cơ ảnh hưởng rất lớn đến an ninh lương thực khu vực và sự phát triển của khu vực cũng như An Giang. Đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương cũng như các bộ, ngành Trung ương cần quan tâm, trước mắt có giải pháp hạ giá phân bón nói riêng và bình ổn các mặt hàng thiết yếu phục vụ cho sản xuất nông nghiệp nói chung một cách căn cơ, từ đó tháo gỡ khó khăn, đảm bảo lợi ích của bà con nông dân.

Liên quan đến đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp, đại biểu cho rằng, đa phần sản phẩm nông nghiệp chỉ mới đáp ứng được thị trường “dễ tính”. Bên cạnh việc nông dân có thói quen làm ăn theo phong trào, không ký kết hợp đồng với doanh nghiệp, mặt khác, từ khâu chọn giống, sản xuất, chế biến, bảo quản đến khâu tiêu thụ đều chưa được thực hiện một cách đồng bộ. Chính vì vậy, giá cả và chất lượng sản phẩm nông nghiệp  chưa có tính cạnh tranh cao trên thị trường khu vực cũng như trên thế giới.

Đại biểu đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT có chiến lược tăng cường phối hợp với các bộ, ngành liên quan để triển khai xây dựng những mô hình mới, kết nối cung cầu, tăng cường liên kết vùng, xây dựng chuỗi cung ứng tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp một cách chính quy, chuyên nghiệp hơn nữa để cung cấp sản phẩm tốt, đảm bảo chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ cho người tiêu dùng.

Theo đại biểu, thứ nhất, vấn đề tích tụ ruộng đất, phải chuyển từ nền sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa chất lượng cao để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường. Thứ hai, nhân rộng cách làm mới, mô hình sản xuất mới có hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập cho người nông dân. Thứ ba, ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, chính sách phát triển mô hình hợp tác xã kiểu mới. Thứ tư, xem xét tổ chức lại sản xuất một cách phù hợp, đây là khâu đột phá để phát triển nền nông nghiệp liên kết theo chuỗi giá trị ngành hàng gắn liên kết vùng, thành vùng sản xuất lớn. Thứ năm, quan tâm nhiều hơn đến chính sách phát triển cho vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, nhất là sau đại dịch Covid-19, nhằm tạo việc làm và chuyển đổi cơ cấu lao động nông nghiệp, đảm bảo sản xuất nông nghiệp  hiệu quả, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người nông dân.

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia

Quốc hội đã phê duyệt chủ trương đầu tư 3 chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025 và phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Theo đại biểu Vũ Tuấn Anh (Phú Thọ), đây là các nội dung chiến lược hướng đến phát triển KT-XH bền vững, phát huy lợi thế các vùng miền, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc, tuy nhiên việc triển khai còn rất chậm. Đến giữa tháng 10/2021, Thủ tướng Chính phủ mới có quyết định phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021-2030.

Tại kỳ họp này, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép chuyển nguồn từ 2021 sang 2022 toàn bộ 16.000 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương đã được Quốc hội quyết định để bố trí cho 3 chương trình mục tiêu. Như vậy, từ nay đến hết năm 2021, sẽ không tiến hành phân bổ, giao kế hoạch vốn và triển khai được các chương trình mục tiêu quốc gia này.

Để đảm bảo mục tiêu đề ra, ông Tuấn Anh đề nghị, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành đẩy nhanh tiến độ thực hiện ngay các chương trình, sớm quyết định đầu tư 2 chương trình mục tiêu quốc gia còn lại, sớm ban hành quy định về nguyên tắc lồng ghép nguồn vốn 3 chương trình, ban hành tiêu chí xác định các dân tộc còn khó khăn; quy định nguyên tắc định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ đối ứng của ngân sách địa phương để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; ban hành bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới theo các nghị quyết đã được Quốc hội ban hành làm căn cứ để phân bổ vốn, cân đối nguồn lực để triển khai thực hiện.

Mở rộng thị trường là nhiệm vụ sống còn

Góp ý giải pháp khôi phục sản xuất, giúp doanh nghiệp vực dậy và trở thành động lực cho phát triển kinh tế, đại biểu Nguyễn Như So (Bắc Ninh) đề nghị phải tập trung giải quyết 3 nút thắt quan trọng. 

Thứ nhất,  cần khẩn trương, quyết liệt giải ngân gói hỗ trợ cho doanh nghiệp đã ban hành trong thời gian qua. Cần tối giản và rút gọn các thủ tục rườm rà, thiện chí và linh động xét duyệt cho đối tượng, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận được nguồn hỗ trợ quý giá này.

Thứ hai, nhanh chóng ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo. Dịch bệnh còn diễn biến khó lường, doanh nghiệp cần những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn. Đại biểu cho rằng, chúng ta còn nhiều dư địa để tiếp tục nghiên cứu, tung ra gói kích thích đủ lớn, có hiệu ứng lan tỏa sâu rộng để phục hồi kinh tế mà vẫn đảm bảo kiểm soát được chỉ tiêu vĩ mô.

Thứ ba, phát triển, mở rộng thị trường. Theo đại biểu, đây là nhiệm vụ sống còn về phát triển kinh tế. Việc phụ thuộc quá nhiều vào thị trường nước ngoài làm cho nền kinh tế Việt Nam dễ bị tổn thương. Do đó, cần phải có chính sách đột phá nhằm ổn định phát triển thị trường nội địa, đa dạng hóa thị trường quốc tế, mở rộng môi trường xuất khẩu mới có tiềm năng, tăng cường xúc tiến đầu tư thương mại trực tuyến gắn với chuyển đổi số. Ngoài ra, cần xây dựng Trung tâm quảng bá thương hiệu hàng hóa Việt Nam.

Phục hồi và phát triển du lịch

Góp ý về giải pháp phục hồi và phát triển du lịch, đại biểu Nguyễn Thị Minh Tâm (Quảng Bình) đề nghị Chính phủ cân nhắc hỗ trợ tài chính và đào tạo lại, bảo đảm sự tồn tại của doanh nghiệp và người lao động. Cụ thể, cần hỗ trợ tài chính trực tiếp và linh hoạt cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, lực lượng lao động trong lĩnh vực du lịch và người dân kinh doanh du lịch cộng đồng; tăng cường thanh khoản và khả năng tiếp cận các quỹ, nguồn vốn đầu tư, các khoản tín dụng, gia hạn trả nợ...

Tạo cơ chế đối thoại, trao đổi thông tin hiệu quả, nhanh chóng giữa chính quyền, doanh nghiệp và tổ chức xã hội để có thể đưa ra các biện pháp tháo gỡ khó khăn và tận dụng các cơ hội cho phục hồi,  phát triển du lịch trong giai đoạn bình thường mới nhanh nhất. Xây dựng môi trường du lịch an toàn để kích thích nhu cầu du lịch vốn dĩ đang bị “nén” suốt mấy tháng qua.

Đại biểu Tâm cho rằng, giải pháp ưu tiên là ban hành chính sách và triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn cho khách du lịch tại các điểm đến để tạo sự tin tưởng cho du khách. Hiện nay, nhiều địa phương, trong đó có Quảng Bình, đã khởi động lại hoạt động du lịch với các quy định, lộ trình cụ thể. Do đó, cần có quy trình xử lý sự cố xảy ra liên quan đến dịch bệnh, đồng thời đánh giá mức độ an toàn. Quy trình này cần được chuẩn hoá trong phạm vi toàn quốc và cần có sự kết nối với các nước để “làm ấm” lại thị trường du lịch thế giới.

Ngành du lịch chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do đại dịch Covid-19, tổng thu từ du lịch 8 tháng đầu năm 2021 giảm 26,5 % so với cùng kỳ, đại biểu Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị, nâng cao năng lực cho  doanh nghiệp du lịch về phát triển bền vững, cơ cấu lại từ hoạt động xúc tiến, quảng bá, định vị thị trường, mục tiêu xây dựng sản phẩm phù hợp, ưu tiên xây dựng các gói đẩy mạnh liên kết vùng giữa các địa phương...

Mở cửa phải nhất quán, khoa học, không dựa vào cảm tính

Từ thực tế trực tiếp đi chống dịch ở nhiều địa phương và đặc biệt là đi học tập kinh nghiệm phòng, chống dịch ở châu Âu, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Bình Định) đề xuất, cần tập trung rà soát lỗ hổng trong việc bảo vệ những đối tượng nguy cơ cao nếu bị tấn công (người già, người có bệnh nền, phụ nữ có thai, bảo vệ cơ sở y tế, các viện dưỡng lão...) để không trở thành các ổ dịch. Đồng thời, cần tiếp tục triển khai tiêm phủ mũi 1 cho đại bộ phận dân số, vì sau khi tiêm mũi 1 đã có khả năng giảm tỷ lệ tử vong rất cao.

Cùng với đó, theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, cần chú ý triển khai ứng dụng tin học trong việc phát hiện, theo dõi và điều trị dịch Covid-19 trên phạm vi toàn quốc, không để riêng một bộ nào chủ trì lĩnh vực vô cùng quan trọng này.

“Nên lấy tiêu chí đơn giản và rộng mở để triển khai ứng dụng thông tin. Đơn giản là để bất cứ người dân nào cũng có thể sử dụng được, thời gian nạp dữ liệu ngắn nhất. Rộng mở để có thể thích ứng với tích hợp tất cả các phần mềm đã, đang và sẽ triển khai trong tương lai”, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị. 

Phục hồi kinh tế: Cần kế hoạch, lộ trình cụ thể, rõ ràng

Nhiều đại biểu Quốc hội khẳng định sự cần thiết phải tái cơ cấu nền kinh tế và qua đại dịch Covid-19, lại càng thấy rõ đây là điều phải làm nhanh.

Để có những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế trong thời gian tới, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Hậu Giang) đề nghị, cần chú trọng cơ cấu lại lĩnh vực đầu tư công, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, cần phát triển đồng bộ hạ tầng và ưu tiên liên kết vùng, kết nối lại thị trường trong nước và quốc tế.

Cho rằng, kỳ vọng kinh tế tăng trưởng 3-3,5% trong năm nay khó có thể đạt được, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho rằng, cần đánh giá cẩn trọng các mục tiêu trong kế hoạch 5 năm. Đại biểu đề xuất 5 giải pháp trọng tâm hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế.

Thứ nhất, sắp xếp trật tự ưu tiên theo hướng ưu tiên và củng cố, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trong đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cao trong quản lý và lãnh đạo.

Thứ hai, tập trung rà soát và sửa đổi thể chế.

Thứ ba, đẩy nhanh việc ứng dụng khoa học công nghệ, bảo quản vào sản xuất và lưu thông, đặc biệt là ứng dụng công nghệ mới vào quá trình quản lý để cắt giảm bộ máy và nhân lực, dành nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Thứ tư, cơ cấu lại nguồn vốn, đặc biệt là vốn đầu tư công, chúng ta đã nhiều lần xác định cơ cấu lại vốn đầu tư công theo hướng tập trung vào những công trình trọng điểm và công trình đã dang dở để hoàn thành, tập trung giữ nghiêm kỷ luật đầu tư công.

Thứ năm, sớm cụ thể hóa Kết luận 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung và Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị...