Giải pháp tháo gỡ khó khăn ngành mía đường

“Ngành mía đường đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn của Phú Yên. Tuy nhiên, thời gian qua, giá mía xuống thấp khiến hiệu quả của cây mía giảm. Bên cạnh đó, khâu sản xuất, hệ thống thủy lợi, việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào trồng trọt, thu hoạch còn nhiều hạn chế..., làm ảnh hưởng không nhỏ đến ngành mía đường. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có cơ sở sản xuất mía giống, chất lượng hom giống chưa được bảo đảm, nên lượng giống đầu tư lớn trong khi tỉ lệ năng suất không đồng đều. Mức độ cơ giới hóa trong sản xuất mía trên địa bàn tỉnh chưa đồng bộ; công tác nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế... Đó là những nguyên nhân khiến người trồng mía khi thấy cây trồng khác có khả năng đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn thì từ bỏ cây mía”, ông Đào Lý Nhĩ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Phú Yên cho biết.

Theo tiến sĩ Cao Anh Đương - quyền Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Mía đường, ngoài tỉnh Phú Yên ra, diện tích trồng mía và nhà máy mía đường giảm rất mạnh trong 3 niên vụ gần đây do tác động kép từ giá mía xuống thấp và biến đổi khí hậu. Số lượng nhà máy cả nước từ 36 còn 24 nhà máy. Tuy nhiên, ngành mía đường đã có dấu hiệu hồi phục từ việc chặn đường Thái Lan bán phá giá và được trợ cấp (Quyết định 1578 của Bộ Công Thương), cuối vụ mía 2020-2021, giá mía nguyên liệu tăng 100.000 - 200.000 đồng/tấn.

Nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn

Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe các báo cáo tham luận của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp hoạt động sản xuất, chế biến mía đường, tham vấn ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực mía đường; tâm tư, nguyện vọng của bà con nông dân trồng mía và ý kiến của các công ty mía đường trong việc tháo gỡ những khó khăn đối với ngành mía đường trong giai đoạn hiện nay.

Ông Cao Anh Đương cho biết thêm, hiện cũng có công nghệ áp dụng vào khâu quản lý để tiết giảm các chi phí quản lý máy móc, con người, khâu thu hoạch. Nếu thay sức người bằng AI (trí tuệ nhân tạo), giải pháp công nghệ, cảm biến... để giám sát khâu chăm sóc thì sẽ tiết giảm chi phí.

Đưa ra tham kiến để ngành mía đường có lối ra, theo ông Nguyễn Văn Lộc, quyền Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam, muốn ngành mía đường phát triển thì giá mía phải bảo đảm cho người nông dân đạt thu nhập tương đương hoặc cao hơn cây trồng cạnh tranh khác. Các cơ quan quản lý, địa phương cần có biện pháp hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp; kiểm soát, ngăn chặn đường giá rẻ nhập lậu dìm giá đường trong nước khiến đầu ra khó khăn. Để bảo đảm năng lực cạnh tranh của cây mía, các địa phương, trong đó có tỉnh Phú Yên, cần xác định việc phải đối mặt với tình hình biến đổi khí hậu trong tương lai để ứng phó tốt hơn.

Còn ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và PTNT), cho rằng, điều đầu tiên và căn bản nhất là phải hình thành chuỗi liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp và nông dân, bên cạnh việc các viện nghiên cứu cùng doanh nghiệp nỗ lực nâng cao chất lượng giống để giảm chi phí trồng. "Trong vài năm tới, ngành đường Việt Nam sẽ cạnh tranh sòng phẳng với các nước trong khu vực. Do vậy, vấn đề tôi muốn đặt ra cho doanh nghiệp lúc này chính là sự đổi mới về công nghệ", ông Toản nói.