Nhập khẩu gỗ nguyên liệu: Cần quan tâm đến nguồn gốc "sạch"

Đây là chia sẻ của ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia tổ chức Forest Trends tại Hội thảo Việt Nam nhập khẩu gỗ nguyên liệu: Cơ hội và rủi ro trong bối cảnh hội nhập, do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.Hồ Chí Minh, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định và Tổ chức Forest Trends tổ chức.

Nhập khẩu gỗ nguyên liệu  cần quan tâm đến nguồn gốc, xuất xứ. (Ảnh minh họa).

Theo báo cáo: "Việt Nam nhập khẩu gỗ nguyên liệu giai đoạn 2013- 2015", lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu có xu hướng tăng, khoảng trên 10%/năm. Năm 2015, lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu lên đến 4,79 triệu mét khối gỗ quy tròn, tăng 11,3% so với lượng nhập khẩu của năm 2014 và 14% so với năm 2013.

Giá trị kim ngạch nhập khẩu gỗ nguyên liệu ở mức cao, khoảng 1,5 – 1,7 tỉ USD/năm. Con số này tương đương với 20 -25% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Việt Nam đối với mặt hàng gỗ và các sản phẩm gỗ. Mặc dù lượng nhập khẩu tăng nhưng giá trị kim ngạch nhập khẩu của năm 2015 giảm 60 triệu USD so với kim ngạch của năm 2014.

Ông Tô Xuân Phúc cho rằng, xu hướng nhập khẩu gỗ nguyên liệu của Việt Nam trong những năm vừa qua cho thấy một số tín hiệu tích cực. Cụ thể: có sự dịch chuyển trong cơ cấu nhập khẩu nguyên liệu, với lượng nhập khẩu các loài gỗ từ các quốc gia có tính hợp pháp của gỗ rất cao như Hoa Kỳ và châu Âu. Bên cạnh đó, có sự dịch chuyển trong cơ cấu nhập khẩu từ các loài gỗ quý có giá trị cao sang các loài gỗ có giá trị thấp hơn….

“Quá trình hội nhập đòi hỏi nguồn nguyên liệu nhập khẩu phải “sạch”, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và tuân thủ quy định về tính hợp pháp. Việc ngành gỗ có sự sụt giảm về nhập khẩu gỗ quý có giá trị cao, chuyển sang nhập các loại gỗ có giá trị thấp hơn, đẩy mạnh tiêu thụ gỗ nguyên liệu nội địa được coi là cơ hội cho ngành gỗ Việt Nam trong thời kỳ hội nhập”, ông Tô Xuân Phúc nhấn mạnh.

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến cho rằng, bức tranh tổng quan về Việt Nam nhập khẩu gỗ nguyên liệu trong những năm vừa qua cho thấy một số mặt hạn chế của ngành gỗ như sau: Số lượng lớn các loài (170 loài) và quốc gia, vùng lãnh thổ (70 - 90) nhập khẩu vào Việt Nam là một thách thức vô cùng lớn đối với việc kiểm tính hợp pháp của nguồn gỗ nguyên liệu nhập khẩu. Bên cạnh đó, hiện còn tồn tại ít nhất 2 rủi ro cơ bản về tính hợp pháp của gỗ nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam gồm: Lượng gỗ quý nhập khẩu có nguồn gốc từ rừng tự nhiên vẫn ở mức cao, nhiều loài nằm trong nhóm đang bị hạn chế về mặt thương mại. Bên cạnh đó, nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ các nước khu vực tiểu vùng sông Mê Kông và châu Phi có  độ rủi ro cao.

Nhóm nghiên cứu của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản phối hợp với Forest Trends, Hội gỗ mỹ nghệ TP HCM và Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định lưu ý, việc kiểm soát rủi ro hiệu quả đòi hỏi cần phải tiếp cận với các thông tin  minh bạch có liên quan đến các loại gỗ nhập khẩu.

Để thực hiện điều này, nhóm nghiên cứu kiến nghị, Việt Nam cần chuẩn bị danh sách tất cả các loại gỗ nguyên liệu được nhập khẩu vào thị trường nội địa. Ngoài ra, cần có kênh thông tin trao đổi với các doanh nghiệp trực tiếp tham gia vào nhập khẩu gỗ nguyên liệu để giúp cơ quan quản lý có bức tranh toàn diện hơn, từ đó xác định các cơ chế kiểm soát gỗ nhập khẩu hiệu quả trong tương lai.

Anh Thơ