Trung Quốc hạn chế mua: Giá lợn hơi tuột dốc

Ông nhìn nhận như thế nào về những rủi ro đặt ra đối với người chăn nuôi, xuất phát từ vụ việc vài tháng trước Trung Quốc ồ ạt thu mua lợn mỡ, song đến thời điểm hiện tại lại hạn chế?

Thời gian qua, sản lượng lợn mỡ xuất sang Trung Quốc không thống kê được. Ở cửa khẩu Cao Bằng hoặc Lạng Sơn, có ngày xuất khẩu 50-60 xe hoặc tại cửa khẩu Móng Cái có ngày lên tới 30 xe lợn hơi. Trong khi đó, có ngày tại các cửa khẩu lại chỉ xuất khẩu khoảng một vài xe. Xuất khẩu lợn mỡ sang Trung Quốc hoàn toàn theo lối tiểu ngạch nên rủi ro đối với người chăn nuôi là bị đẩy vào tình trạng bị động khi giá hạ.

Thực tế, ở thời điểm sau giai đoạn tháng 3, tháng 4 vừa qua, do giá lợn tăng nên chăn nuôi lợn cũng gia tăng đột biến khoảng 20%. Đến nay, khi Trung Quốc siết chặt việc nhập khẩu, giá đã hạ xuống. Dự kiến, thời gian tới, thịt lợn dư nhiều, giá sẽ tiếp tục giảm.

Người dân Trung Quốc chủ yếu sử dụng lợn trọng lượng lớn, trên 1 tạ, nhiều mỡ. Vì thế, nếu thời gian tới, Trung Quốc dừng thu mua lợn mỡ sẽ dẫn đến tình trạng, lợn mỡ trên 1 tạ khó tiêu thụ tại thị trường trong nước. Người chăn nuôi vào đàn trong lúc giá lợn cao, đồng nghĩa với việc giá con giống cao, sẽ phải đối diện với rủi ro càng cao.

Thực chất hiện nay giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn thực hiện thị trường tự do theo kiểu tiểu ngạch chứ chưa có chính ngạch nên rủi ro trong giao thương xảy ra với hầu hết các mặt hàng nông sản khác chứ không riêng gì xuất khẩu lợn. Tuy vậy, phải khẳng định, Trung Quốc vẫn là thị trường chủ yếu, tiềm năng cho ngành chăn nuôi lợn. Bởi, Việt Nam đã tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), song giá thành sản phẩm chăn nuôi còn cao, chưa đáp ứng được các vấn đề về an toàn thực phẩm… nên muốn xuất khẩu sang EU hay các nước khác khá khó khăn.

Đã nhiều năm, không ít mặt hàng của Việt Nam xuất sang Trung Quốc rơi vào tình trạng, xuất khẩu ồ ạt khi giá cao và khi Trung Quốc đột ngột dừng thu mua,  nông dân phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Phải chăng không có cách nào khắc phục điều này, thưa ông?

Trên thực tế, để có kế hoạch chủ động cho sản xuất thì xuất khẩu hay nhập khẩu đều phải tiến hành chính ngạch. Tuy nhiên, muốn chính ngạch không thể đơn phương thực hiện mà phải có thỏa thuận giữa hai nước. Hơn nữa, khi xuất khẩu hàng hóa chính ngạch, chất lượng sản phẩm cũng phải tuân thủ theo những tiêu chuẩn của nước nhập khẩu hoặc tiêu chuẩn vùng. Sản phẩm chăn nuôi nói riêng, nông sản nói chung của Việt Nam còn có hạn chế về an toàn thực phẩm nên muốn xuất khẩu chính ngạch không đơn giản.

Khó khăn khi tiến tới thỏa thuận xuất khẩu chính ngạch với phía Trung Quốc. Trước mắt, để giảm thiểu rủi ro, ông có khuyến cáo gì cho người chăn nuôi?

Trong câu chuyện thu mua lợn mỡ kể trên, phía Trung Quốc không chủ động mua mà chỉ mua khi nhu cầu thiếu, không có kế hoạch trước. Việc thu mua cũng hoàn toàn thông qua thương lái Việt Nam và thương lái Trung Quốc. Do đó, người chăn nuôi cần lưu ý, để tránh rủi ro, không nên ồ ạt thay thế đàn ở thời điểm giá cao, ngược lại cũng không nên bỏ đàn tại thời điểm giá xuống. Khi đã xác định chăn nuôi là nghề thì phải đảm bảo sự ổn định, đều đặn mới đem lại lợi nhuận.

Về lâu dài, để đảm bảo sự phát triển ổn định, người chăn nuôi nên tiến hành chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học. Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã ban hành 8 tiêu chí VietGAP mới cho trang trại và 2 tiêu chí VietGAP mới cho nông hộ. Những tiêu chí này được xây dựng đơn giản hơn nhiều so với trước, giảm khoảng 30 chỉ tiêu nhưng vẫn đảm bảo an toàn và đảm bảo phù hợp với vùng. Bên cạnh đó, tăng cường giống vật nuôi bản địa có chất lượng cao để cạnh tranh được với thị trường quốc tế cũng là một hướng làm khả thi.

Xin cảm ơn ông!

Thanh Nguyễn (thực hiện)

Giá thịt heo giảm mạnh khiến nhiều trang trại chăn nuôi gặp khó.

==