“Trái cây vàng” ở đất bồi vùng xa

Nhà nông Đinh Trọng Tuệ trong vườn quýt năng suất và chất lượng vượt trội ở xã Pró.

Mỗi cây cho 35-40kg “trái vàng”

Từ trung tâm xã Pró, đi hơn 3km đường nhựa, rồi rẽ qua gần 1km đường đất đã san gạt bằng phẳng, chúng tôi vào thăm vườn quýt của ông Tuệ. Cũng chính vì đường đi thuận tiện nên việc tiêu thụ sản phẩm dễ dàng hơn. Có mặt ở vườn quýt đúng giai đoạn quả bắt đầu chín rộ, chúng tôi không khỏi trầm trồ và thán phục trước cơ ngơi tiền tỷ của gia đình ông. Bên cạnh những chuyến xe tải của khách hàng trực tiếp đến vườn thu mua, ông còn trang bị riêng một xe tải để chở từng thùng quýt (loại 20kg/thùng) đến từng chợ xã, chợ huyện trong tỉnh Lâm Đồng phân phối cho các quầy bán lẻ.

Sau mỗi chuyến hàng, ông cùng những nhân công của mình nhanh tay thu hái những chùm quýt vừa đủ độ chín vàng đều, nhằm giảm thiểu tối đa tỷ lệ rơi rụng vì “để quên” chín rục trên cây. “Chỉ tính riêng 2 tuần đầu tháng Chạp năm 2015, vườn quýt của tôi thu hoạch từ 200- 400kg/ngày. Mặc dù đã dựng lên những hàng cây lồ ô chống đỡ hầu hết cành tán, nhưng vì sản lượng năm nay tăng vượt hơn 30% so với năm ngoái, lại chưa kịp thuê đầy đủ nhân công thu hái nên vẫn còn bỏ sót cả chục kilôgam trái chín rụng xuống đất”, ông Tuệ vừa dẫn tôi tham quan vườn quýt vừa kể với vẻ tiếc nuối.

Đi dưới những hàng cây quýt khép tán nối liền nhau, ông Tuệ ước tính, trung bình mỗi cây cho thu hoạch từ 35-40kg, nhân với 400 cây trên diện tích 5.000m², tổng sản lượng đạt hơn 15 tấn. Quy cách trồng cây cách cây 4m, hàng cách hàng 4m đã chứng tỏ hiệu quả đậu trái khá cao, chất lượng trái được đông đảo người tiêu dùng ưa chuộng, thu hoạch đến đâu bán hết  đến đó. Theo những đơn đặt hàng mua chốt giá trước 30.000 đồng/kg, mùa quýt Tết Bính Thân năm 2016, ông Tuệ đạt tổng doanh thu 450 triệu đồng, trừ tất cả chi phí, ông còn lãi 300 triệu đồng, mức lãi mà 30 năm qua, chưa có cây trồng nào trên vùng đất bồi đầu nguồn thủy lợi này “chạm” đến.

Mở rộng diện tích, chia sẻ kinh nghiệm

Nằm liền kề thửa đất 5.000m² quýt đang thu hoạch, ông Tuệ còn đang mở rộng thêm 5.000m² quýt mới 2 năm tuổi, hiện chiều cao đã đạt hơn 1m, tán rộng đến 1,5m. Có 3 giống quýt chính được ông tự chiết cành, nhân rộng tại chỗ gồm: quýt đường (vị ngọt thanh), quýt tiều son (vị chua ngọt) và quýt giấy (vị chua thơm). Nguồn gốc 3 giống quýt này được nông dân thị trấn D’Ran, Đơn Dương “di thực” từ vùng sông nước miền Tây Nam Bộ về thuần hóa hàng chục năm. Đến năm 2009, ông mới quyết định phá bỏ 5.000m² đất trồng dâu, nuôi tằm để chuyển đổi trồng mới đồng loạt 3 giống quýt thuần hóa với tất cả 400 cây chiết cành. “Nhờ hướng dẫn của các nhà nông nhiều kinh nghiệm ở thị trấn D’Ran, tôi lên luống, đào hố, rải vôi, bón lót phân chuồng rồi xuống giống cây quýt vào mùa mưa. Trong khoảng đất trống giữa các cây, tôi trồng xen các loại hoa màu ngắn ngày. Sau một năm, tỷ lệ cây sống đạt 90%; còn lại 10% cây chết phải trồng dặm. Tích cực chăm sóc bước qua năm thứ 4, vườn quýt mới thu hoạch lứa bói, đạt trên dưới 10kg trái/cây”, ông Tuệ kể.

Thu bói từng kilôgam quýt, ông gửi đi chào hàng nhiều nơi trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng, không ngờ người tiêu dùng không ngớt lời tấm tắc khen rằng, đây là giống cây quýt khác biệt, vị và hương mang  đặc trưng riêng của đất đầu nguồn thủy lợi vùng xa xã Pró. Năm 2010, ông mới thực sự dốc hết tâm sức chuyên canh cây quýt. Đi qua nhiều vùng cây trái chuyên canh ở miền Đông, miền Tây Nam Bộ, rồi trở về các vườn quýt giống đầu dòng ở thị trấn D’Ran, lên mạng tìm tài liệu, ông đã chọn ra một quy trình kỹ thuật canh tác quýt thích hợp nhất trên đất vườn của mình. Cụ thể, về nước tưới, ông lắp đặt ở giữa mỗi thân cây định vị một chiếc ống péc để phun nước phủ đều từ tán cây xuống gốc; khoảng cách giữa những hàng cây phải đào rãnh thoát nước cho mùa mưa, tránh cây bị ngập úng; chọn các loại thuốc sinh học bơm xịt trong những lúc thời tiết giao mùa để phòng trừ các loại bệnh phổ biến nguy hại như: nhện đỏ, sâu vẽ bùa; trường hợp có cây chết phải chặt hạ, đào bỏ toàn bộ gốc rễ rồi thu gom đưa ra ngoài vườn tiêu hủy; bón đầy đủ phân chuồng hoai mục để tạo dinh dưỡng an toàn cho cây…

Hiện tại, từ vườn quýt kinh doanh của mình, ông Tuệ đã chiết ghép thành công 300 cây giống để chuẩn bị trồng mới trên 3.000m² đất chuyển đổi từ những cây trồng hiệu quả thấp hơn. Những kinh nghiệm thành công bước đầu từ vườn “trái cây vàng”, ông Tuệ cho biết, sẽ sẵn lòng chia sẻ với tất cả nhà nông đến tham khảo, nghiên cứu áp dụng trên diện tích đất sản xuất của mình.

Văn Việt