Không để trái cây đặc sản rơi vào cảnh “được mùa, mất giá”

Bưởi Phúc Trạch được mùa

Bưởi Phúc Trạch là sản phẩm đặc sản của Hà Tĩnh, được trồng tập trung chủ yếu ở 4 xã Phúc Trạch, Hương Trạch, Hương Đô, Lộc Yên (đều ở huyện Hương Khê). Có 10 xã phụ cận cũng trồng loại bưởi này. Với vị ngọt thanh và mùi thơm nhẹ tự nhiên đặc trưng, bưởi Phúc Trạch nổi tiếng là giống bưởi đặc sản của Hà Tĩnh và là một trong những giống bưởi ngon nhất của Việt Nam.

Tuy nhiên, theo các nhà quản lý địa phương, trồng ngon nhất vẫn là một làng tại xã Phúc Trạch.

Hiện nay, bưởi Phúc Trạch đang vào vụ thu hoạch, tại xã Hương Trạch, với diện tích khoảng 12 sào, gia đình anh Nguyễn Hữu Hải ở thôn Phú Lễ dự kiến thu hoạch trên 10.000 quả bưởi.

Anh Nguyễn Hữu Hải (xã Hương Trạch, Hương Khê) phấn khởi khi bưởi Phúc Trạch được mùa.

Theo anh Hải chia sẻ: "Hiện nay, vườn bưởi của gia đình tôi và các hộ dân khác trên địa bàn đã bắt đầu vào cao điểm thu hoạch. Để đảm bảo chất lượng khi sản phẩm ra thị trường, chúng tôi lựa chọn những quả chín sớm để cắt tỉa (khác với việc thu hoạch đại trà như trước đây). Nhờ được hướng dẫn chuyển đổi số, hiện nay, đa số sản phẩm bưởi của gia đình đang được tiêu thụ bằng việc bán hàng qua mạng xã hội. Thời điểm đầu mùa, giá bưởi khá ổn định và có cao hơn năm 2022, dao động từ 10 - 30 nghìn đồng/quả”.

Tuy nhiên, theo bà con nông dân trồng bưởi ở Phúc Trạch cho biết, năm nay do thời tiết không thuận lợi, nên bưởi Phúc Trạch không to. Nhưng chất lượng lại cao hơn trước, độ ngọt thanh khác hẳn so với mọi năm. Đây chính là điều kiện để người tiêu dùng lựa chọn và cũng rất thuận lợi cho bà con nông dân trồng bưởi ở đây tiêu thụ và có giá bán cao.

Ông Nguyễn Trí Đồng - Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện Hương Khê chia sẻ, để có được mùa bưởi bội thu, đạt chất lượng cao, người nông dân đã bỏ ra nhiều công sức chăm sóc. Hiện nay, hầu hết các hộ dân đã nắm vững kỹ năng thụ phấn bổ sung, tỉa quả, và bón phân đúng từng thời kỳ phát triển của quả. Đặc biệt, nhiều hộ dân đã thực hành quy trình sản xuất VietGap, GlobalGap, tiêu chuẩn hữu cơ…; đầu tư thiết bị, máy móc để chăm sóc bưởi, cung cấp đủ nước trong mùa hạn hán… nhờ vậy chất lượng bưởi Phúc Trạch đang ngày càng được nâng lên.

Theo đánh giá ban đầu, vụ bưởi năm 2023, toàn huyện Hương Khê có 2.768 ha bưởi, trong đó diện tích cho sản phẩm là 1.912 ha. Tổng sản lượng bưởi ước đạt trên 21.000 tấn, tương đương giá trị 500 tỷ đồng.

Lãnh đạo huyện Hương Khê kiểm tra sản lượng bưởi và xây dựng các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ.

Hiện, Hương Khê có 122 tổ hợp tác sản xuất bưởi Phúc Trạch với hơn 730 ha đạt tiêu chuẩn VietGap, 1 tổ hợp tác được cấp giấy chứng nhận theo tiêu chuẩn GlobalGAP.

Thời điểm từ tháng 8, là thời điểm người dân trồng bưởi Phúc Trạch ở Hà Tĩnh bắt đầu thu hái bưởi để bán ra thị trường, người dân trồng bưởi nơi đây cho biết, cây bưởi có vòng đời 12-19 năm, sau đó phải thay mới. Trung bình mỗi cây tán rộng khoảng 4,5 m, cao 5 m. Một mùa, mỗi cây cho khoảng 100 quả, có cây gần 300 quả. Bưởi Phúc Trạch từ lâu đã có tiếng trên thị trường, được rất nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước lựa chọn.

Thị trường tiêu thụ rất quan trọng

Tất cả các sản phẩm nông sản, đặc biệt là trái cây đặc sản để tiêu thụ được phải có thị trường. Thị trường càng rộng thì khả năng tiêu thụ càng nhanh, bởi đặc thù của trái cây là sau khi thu hoạch phải tiêu thụ ngay, nếu để quả lâu trái cây sẽ không còn bảo đảm chất lượng, mẫu mã. Đối với bưởi càng để lâu vị ngon ngọt của bưởi càng đậm, nhưng hình thức mẫu mã bên ngoài sẽ không còn như ban đầu lúc mới thu hoạch.

Nhiều năm qua, để hỗ trợ tiêu thụ bưởi Phúc Trạch cho bà cong nông dân, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, huyện Hương Khê đã thành lập Tổ công tác quảng bá, kết nối tiêu thụ bưởi. Đồng thời, ban hành kế hoạch triển khai các hoạt động truyền thông, xúc tiến tiêu thụ…

Xác định thị trường tiêu thụ trong nước là cơ bản, trong đó quan tâm duy trì các thị trường truyền thống; tạo điều kiện mở rộng thị trường mới tại Hà Nội, Quảng Ninh, Nghệ An, Quảng Bình, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh..., các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh, đồng thời quan tâm hướng tới xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Để quảng bá thương hiệu, thúc đẩy tiêu thụ bưởi Phúc Trạch, các sở, ngành cùng huyện Hương Khê đã kết nối với các nhà phân phối lớn và các siêu thị, khảo sát, tìm hiểu để đưa bưởi Phúc Trạch vào hệ thống siêu thị; duy trì các điểm bán bưởi trong toàn tỉnh; tổ chức hội nghị trực tuyến kết nối tiêu thụ bưởi với các sàn thương mại điện tử… nhằm đưa đặc sản này đến với nhiều với người tiêu dùng hơn.

Phó Chủ tịch UBND huyện Đặng Tuấn Anh cho biết, cùng với việc tiêu thụ thông qua các chợ đầu mối, truyền thống, huyện đặc biệt quan tâm, thúc đẩy phân phối sản phẩm vào các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện ích như: BigC, Co.opmart, Vinmart+...; các sàn thương mại điện tử (Postmart.vn, Shopee, Lazada, Sendo…) và trên nền tảng mạng xã hội (Zalo, Facebook, Tiktok…). Đồng thời, khâu nối, giới thiệu cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, HTX trên địa bàn tiếp cận với các thị trường mới qua các hội chợ thương mại trên toàn quốc.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, tiêu thụ

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cho biết chỉ số thương mại điện tử của tỉnh Hà Tĩnh hiện đứng 39/56 tỉnh, thành cả nước trong bảng xếp hạng. Điều này cho thấy thương mại điện tử của tỉnh Hà Tĩnh còn nhiều không gian để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, mở rộng kênh phân phối hiện đại, nâng cao giá trị các sản phẩm của tỉnh.

Bưởi Phúc Trạch đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý.

Sở Công Thương tỉnh Hà Tĩnh cũng cho biết, nhiều doanh nghiệp đã đăng ký website thực hiện các dịch vụ thương mại điện tử cũng như tham gia cung ứng sản phẩm, hàng hóa, hỗ trợ và thông tin trực tiếp cho người tiêu dùng qua môi trường trực tuyến. Đây chính là cơ hội để thương hiệu bưởi Phúc Trạch bay cao, bay xa hơn nữa.

Nhưng để đẩy mạnh sản xuất, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm bưởi Phúc Trạch đến với người tiêu dùng trong và ngoài nước, đảm bảo phát triển bền vững và hiệu quả cao, các sở, ngành, các tổ chức, cá nhân cần khảo sát, nắm bắt nhu cầu của thị trường; quy hoạch và cấp mã số vùng trồng; tổ chức sản xuất mở rộng diện tích vùng trồng đạt chuẩn, an toàn sản phẩm.

Đồng thời, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý truy xuất nguồn gốc, xúc tiến thương mại, tăng cường thông tin, dự báo thị trường, định hướng sản xuất. Đẩy mạnh kết nối với các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố và các siêu thị, sàn thương mại điện tử.

Đặc biệt, cần tổ chức tốt kết nối, ký kết hợp đồng bao tiêu giữa các hộ gia đình, hợp tác xã với doanh nghiệp phân phối, kênh siêu thị và doanh nghiệp xuất khẩu để phát triển các chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ, bảo đảm chủ động, ổn định thị trường tiêu thụ sản phẩm. Cũng như sớm hoàn thiện các thủ tục để xuất khẩu sang các thị trường đã có sự kết nối.

Để các sản phẩm nông sản nói chung và các loại trái cây đặc sản nói riêng không còn hiện tượng “được mùa, mất giá” không chỉ có mở rộng thị trường tiêu thụ, còn phải áp dụng khoa học công nghệ sau thu hoạch việc bảo quản trái bưởi, ứng dựng công nghệ số để quản lý vùng trồng và tiêu thụ. Rất nhiều công việc phải làm và phải có sự đồng hành của “nhiều nhà”. Có như vậy sản phẩm nông sản và trái cây sẽ không còn hiện tượng “được mùa, mất giá” vẫn hay xảy ra.