Xuất khẩu gạo sẽ kéo dài đà tăng trưởng đến cuối năm

Báo cáo tại Hội nghị, ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, từ đầu năm đến giữa tháng 4, nước ta đã xuất khẩu được gần 2,4 triệu tấn gạo, trị giá 1,25 tỷ USD, tăng 34% về lượng và 45% về kim ngạch so với cùng kỳ 2022.

Giá xuất khẩu bình quân đạt 529 USD/tấn, tăng gần 9% so với mức bình quân cùng kỳ năm 2022. Đáng chú ý, nhiều thời điểm trong các tháng, giá gạo xuất khẩu 5% tấm đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu tại Hội nghị. Ảnh congthuong.vn

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá, xuất khẩu gạo quý I/2023 tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực, cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu theo đúng định hướng, gia tăng xuất khẩu các chủng loại gạo Việt Nam có thế mạnh như gạo thơm, gạo nếp, gạo trắng, gạo cao cấp. và tiếp tục ghi nhận xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng đem lại giá trị cao, giảm tỉ trong xuất khẩu gạo thường chất lượng thấp.

Theo đó, gạo là một trong số ít mặt hàng xuất khẩu chủ lực đang tăng trưởng tốt trong những tháng đầu năm nay. Nhu cầu tăng từ các thị trường nhập khẩu cùng chất lượng gạo Việt Nam ngày càng được nâng cao là những nguyên nhân chính giúp cho xuất khẩu gạo đang tăng trưởng mạnh.

Ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, việc Trung Quốc thông báo mở cửa trở lại là một tín hiệu tích cực cho những nhà xuất khẩu gạo Việt Nam.

Số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc cho thấy, 2 tháng đầu năm nay, trong khi nước này giảm nhập khẩu gạo từ Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, thì lại tăng mạnh nhập khẩu từ Việt Nam. Qua đó, nâng thị phần của Việt Nam trong tổng nhập khẩu gạo của Trung Quốc lên mức 19,2% so với 6,7% của cùng kỳ năm 2022.

Việc Philippines duy trì thuế nhập khẩu gạo ở mức 35% đến hết năm 2023 được kỳ vọng sẽ có lợi cho doanh nghiệp gạo Việt Nam. Hay Indonesia cần nhập khẩu 2 triệu tấn gạo dự trữ trong năm nay, trong đó 500 nghìn tấn phải nhập càng sớm càng tốt … là những điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu gạo Việt Nam.

Xuất khẩu gạo trong quý I đã ghi nhận sự tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm 2022 ở cả các thị trường truyền thống (Philippines tăng 44,8%; Trung Quốc tăng 118,8%…) và thị trường tiềm năng (Chile tăng gấp 25 lần; Singapore tăng gần 30%…).

Đặc biệt, trị giá xuất khẩu gạo sang EU ghi nhận tăng trưởng rất tốt ở nhiều thị trường nhờ xuất khẩu các sản phẩm gạo thơm, gạo phẩm chất chất lượng cao với giá trị gia tăng cao.

Tình hình xuất khẩu gạo từ nay đến cuối năm được dự báo tiếp tục thuận lợi. Về sản xuất, ông Nguyễn Văn Đoan (Cục Trồng trọt) cho biết, chúng ta vừa có một vụ đông xuân được mùa, được giá ở các tỉnh, thành phía Nam. Dự báo các vụ lúa hè thu và thu đông ở ĐBSCL trong năm nay sẽ tiếp tục ổn định. Do đó, trong cả năm nay, ĐBSCL sẽ duy trì được sản lượng lúa 24 triệu tấn. Sau khi trừ lượng gạo cho tiêu thụ trong nước, sẽ có 6,5 - 6,6 triệu tấn gạo dành cho xuất khẩu. Thậm chí lượng gạo để xuất khẩu có thể lên tới 7 triệu tấn.

Xuất khẩu gạo sẽ tiếp tục thuận lợi từ nay đến cuối năm

Trong khi sản xuất lúa gạo ở Việt Nam ổn định, thì sản xuất ở nhiều nước xuất khẩu lớn khác gặp nhiều khó khăn do thời tiết. Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, tại buổi làm việc mới đây giữa VFA và Hiệp hội Các nhà Xuất khẩu gạo Thái Lan, phía Thái Lan cho biết, đầu năm nay, họ đặt mục tiêu xuất khẩu 8,5 triệu tấn gạo, nhưng rồi do ảnh hưởng cùa thời tiết và một số lý do khác, đã phải điều chỉnh theo hướng giảm xuống, hiện chỉ còn đặt mục tiêu 7,5 triệu tấn. Ấn Độ nhiều khả năng sẽ giảm xuất khẩu gạo năm nay do ảnh hưởng của El Nino.

Bên cạnh đo, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, xung đột Nga - Ukraina, lạm phát cao trên toàn cầu … nhiều quốc gia đang có xu hướng tăng dự trữ gạo.

Chính phủ Indonesia đã thông báo sẽ nhập khẩu 2 triệu tấn gạo dự trữ quốc gia trong năm 2023, trong đó 500.000 tấn sẽ được thực hiện sớm nhất có thể. Lượng gạo dự trữ quốc gia nhập khẩu sẽ được sử dụng vào chương trình bình ổn giá gạo, hỗ trợ gạo cho 21,53 triệu hộ nghèo và sử dụng cho các mục đích khác.

Indonesia cũng cho biết Việt Nam, Thái Lan, Pakistan, Myanmar và Ấn Độ là 5 nhà cung cấp gạo tiềm năng cho hoạt động nhập khẩu gạo trong năm 2023 của quốc gia này. Các thị trường lớn như Trung Quốc, Bangladesh… cũng đang tăng nhập khẩu gạo.

Chỉ đạo tại Hội nghị, thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, mặc dù thị trường có nhiều tín hiệu tích cực, song để thúc đẩy tăng trưởng ngành gạo, thời gian tới, các Hiệp hội, doanh nghiệp, đơn vị có liên quan khẩn trương rà soát, có kiến nghị để Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nghị định về kinh doanh xuất khẩu gạo như Nghị định 103, Nghị định 107/2018 để tạo tiền đề, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt chiến lược xuất khẩu gạo tầm nhìn đến năm 2030 để các doanh nghiệp, địa phương có cơ sở tổ chức triển khai đồng bộ.