Bấp bênh hành tím Tân Điền

Phân loại hành tím trước khi xuất bán cho thương lái.

Hiệu quả cao nhưng chưa ổn định

Gần 40 năm qua, nông dân ven biển xã Tân Điền (địa phương duy nhất trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có điều kiện thổ nhưỡng thích hợp với sự phát triển của hành tím) đều tranh thủ trồng một vụ hành tím để phục vụ thị trường Tết. Năm nay cũng vậy, nông dân đang hối hả chăm sóc, thu hoạch củ hành tím để phục vụ Tết Bính Thân 2016.

Ông Trần Văn Tâm, nông dân trồng hành tím ở ấp Nam, xã Tân Điền cho biết, hiện nay củ hành tím được thương lái thu mua với giá 18.000 - 20.000 đồng/kg, cao gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2015. Năng suất hành tím đạt khoảng 1,2 -1,5 tấn/công (1 công = 1.000m2). Với giá bán như hiện nay, mỗi công hành tím nông dân đạt doanh thu khoảng 20 triệu đồng, trừ chi phí sản xuất, lợi nhuận đạt hơn 12 triệu đồng/công.

Theo ông Tâm, lý do khiến giá hành tím nằm ở mức cao là do giá củ hành tím vụ Tết năm 2015 chỉ ở mức 6.000 - 10.000 đồng/kg, trong khi chi phí sản xuất tăng cao (chủ yếu do giá củ hành giống cao) khiến nhiều nông dân không có lãi. Hơn nữa, trong những năm gần đây, chi phí trồng hành tím lên đến 8 triệu đồng/công nhưng giá bán ra lại biến động thất thường, dịch bệnh ngày càng nhiều, thậm chí có lúc giá bán củ hành tím xấp xỉ giá thành sản xuất nên nhiều nông dân chưa mạnh dạn xuống giống. Nguồn cung giảm trong khi nhu cầu thị trường lớn nên giá củ hành tím đang tăng từng ngày.

Ông Lê Quang Hùng, nông dân có 2,5 công đất trồng củ hành tím ở ấp Trung, cho biết, hàng năm, vào khoảng tháng 10 âm lịch, gia đình bắt đầu xuống giống trồng hành tím; đến đầu tháng Chạp thì thu hoạch để phục vụ thị trường Tết. Tuy nhiên, do tâm lý sợ “đụng hàng, rớt giá” nên năm nay gia đình ông trồng sớm hơn 1 tháng. Hiện, ruộng hành tím của gia đình ông đã thu hoạch xong hơn 1 tuần và bán được giá khá cao.

“Năm nay, ruộng hành tím của tôi bị ảnh hưởng bởi những đợt không khí lạnh, mưa kéo dài nên chỉ thu hoạch được hơn 3 tấn củ. Tuy nhiên, giá củ vừa thu hoạch cách đây 1 tuần đạt 20.000 đồng/kg, cao gần gấp đôi so với cùng thời điểm năm ngoái. Do đó, dù năng suất thấp nhưng  trừ chi phí sản xuất, tôi vẫn còn lãi hơn 30 triệu đồng”, ông Hùng chia sẻ.

Ông Phạm Hồng Phúc, Chủ tịch UBND xã Tân Điền, cho biết, năm nay, nông dân toàn xã xuống giống khoảng 60ha củ hành tím phục vụ thị trường Tết, tập trung ở ấp Nam và ấp Trung, giảm gần 20ha so với vụ trước. Hiện nay, những ruộng hành tím xuống giống sớm đã bắt đầu cho thu hoạch, với giá bán hiện nay thì nông dân có lợi nhuận khá cao.

Chưa bền vững

Theo nhiều nông dân trồng hành tím ở xã Tân Điền, trồng hành tím có hiệu quả cao gấp 3-4 lần trồng lúa, chăm sóc cũng đơn giản hơn các loại hoa màu khác. Tuy nhiên, trồng hành tím khó khăn ở chỗ đầu ra còn bấp bênh, giá cả biến động thất thường, chưa chủ động được nguồn giống mà phải mua từ các tỉnh lân cận như Bến Tre, Sóc Trăng… với giá 35.000-60.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Hơn nữa, hành tím nơi đây chỉ trồng được 1 vụ, từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch nhưng thường xuyên phải đối mặt với bệnh thán thư, thối nhũn, gây ảnh hưởng đến năng suất củ.

Những ngày này, thương lái ở địa phương và những nơi khác đổ về xã Tân Điền để thu mua củ hành tím phục vụ thị trường Tết. Ông Trần Văn Tâm,  ở ấp Nam, cho biết, thông thường khi nông dân xuống giống được khoảng 1,5 tháng thì thương lái bắt đầu tới tận ruộng để thỏa thuận giá cả và đặt cọc, sau đó khoảng nửa tháng thì bắt đầu thu hoạch. Do  hành tím trồng ở Tân Điền có màu sắc đẹp, hương vị cay nồng hơn ở các địa phương khác nên thị trường rất ưa chuộng.

Hiện, đang bước vào mùa thu hoạch củ hành tím nên ngay từ sáng sớm, từng đoàn người rủ nhau ra đồng thu hoạch hay đến các điểm thu mua mang củ hành tím ra sân phơi, cắt rễ, phân loại, bó và giao lại cho thương lái ở TP.Hồ Chí Minh để cung cấp cho thị trường. Không chỉ nông dân phấn khởi do giá củ hành tím nằm ở mức cao mà lao động nông nhàn ở địa phương cũng có việc làm.

Theo thương lái thu mua củ hành tím, vào mùa thu hoạch rộ, hàng ngày có từ 150 - 200 nhân công được thuê mướn để nhổ, bó củ hành tại ruộng hay phơi, cắt rễ, chọn củ phân loại, bó hành tím tại sân phơi. Nếu nhổ, bó củ hành tại ruộng thì một nhân công được trả 70.000 - 100.000 đồng/ngày; còn nếu phơi, cắt rễ, chọn củ phân loại, bó đùm thì tính theo khối lượng, mỗi kilôgam củ hành tím được trả khoảng 1.000 đồng.

Từ thực tế trên cho thấy, trồng hành tím đã góp phần giúp nông dân Tân Điền xóa đói, giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê hương. Tuy nhiên, hiện nay nghề trồng hành tím vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ. Ông Phạm Hồng Phúc, Chủ tịch UBND xã Tân Điền, cho biết, địa phương đang kêu gọi doanh nghiệp đầu tư bao tiêu sản phẩm, thành lập tổ hợp tác sản xuất hành tím, tạo dựng thương hiệu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào canh tác để giảm chi phí đầu vào. Đến khi nào đầu ra ổn định thì địa phương mới khuyến khích nông dân mở rộng diện tích hành tím.

Phân tích rõ hơn về vấn đề này, đại diện Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Gò Công Đông, cho biết, hành tím chỉ là một loại rau màu ngắn ngày có diện tích nhỏ so với tổng thể, có thị trường tiêu thụ không ổn định và giá cả thất thường. Mặt khác, hiện nay, chưa có doanh nghiệp hay tổ chức nào đứng ra ký kết hợp đồng tiêu thụ hành tím ổn định cho nông dân mà chủ yếu là bán cho thương lái. Khi các tỉnh khác tăng diện tích trồng hành tím thì giá năm đó rớt mạnh, ngược lại thì giá tăng cao. Vì vậy, để sống được với mô hình trồng  hành tím, nông dân cần theo dõi sát thông tin thị trường để giảm thiểu rủi ro.

Thành Công