Đậm đà nem lợn mán xứ Thanh

Theo các cụ cao niên kể lại, nem lợn mán có từ rất lâu đời. Thủa ấy núi rừng còn hoang sơ, thú rừng nhiều nên rất dễ săn bắn. Mỗi khi săn bắn được con lợn rừng, ăn không hết, người dân bắt đầu bỏ vào ống làm thịt chua ăn dần. Tuy nhiên, làm thịt chua cũng không giữ được lâu nên người dân nghĩ ra cách chặt những ống luồng to, bỏ hai đầu rồi nhồi thịt trộn thính vào, nem chua ống luồng ra đời từ đấy.

Nem chua ống luồng trước đây được người dân Như Thanh gói để ăn vào dịp Tết cổ truyền hay cưới xin.

Khác với các loại nem chua khác, nem chua lợn mán chỉ dùng bì có độ dày, không dùng thịt, trộn với các nguyên liệu khác rồi bỏ vào trong ống luồng gác lên bếp để nem chín.

Bà Lê Thị Thanh (57 tuổi), trú tại khu phố 2, thị trấn Bến Sung, huyện Như Thanh, chủ cửa hàng sản xuất nem lợn mán, cho biết: “Quy trình sản xuất món nem rất cầu kỳ, lợn phải là lợn cỏ, lợn sạch nuôi lâu năm. Khi làm thịt, không được dội nước sôi để làm lông mà phải làm sống. Có như thế, thịt lợn làm ra đang còn tươi và có độ dẻo. Da lợn phải luộc chín, sau đó thái nghiêng dao để tạo độ dày”.

Nguyên liệu pha chế gồm có tỏi tươi thái mỏng, bột ngọt, đường đỏ, muối thô rang nghiền nhỏ, thính ngô tẻ rang nghiền to, thính đậu, hạt tiêu bắc, ớt chỉ thiên. Sau khi hoàn thành các công đoạn, nem đã cho vào ống luồng được cắt, rửa sạch sẽ.

Một công đoạn không thể thiếu, tạo nên sự khác biệt cho món ăn này là, trước khi cho nem vào ống luồng, nem phải được nếm sống, điều này sẽ đánh giá độ mặn nhạt của sản phẩm để điều chỉnh cho hợp lý, giúp món ăn có được mùi vị thơm ngon nhất.

Tuỳ theo thời tiết, mùa hè sau khi gói xong hơn 1 ngày là nem có thể ăn được. Nem lợn mán có thể chấm với tương ớt và ăn kèm với các loại lá sung, rau húng quế, lá đinh lăng…

Nem lợn mán không chỉ để dùng trong bữa ăn, mà còn được biết đến như một món quà quý của du khách mỗi khi đặt chân đến Bến En. Với giá phải chăng, chỉ 30.000 - 50.000 đồng/ống nên nem lợn mán được nhiều người lựa chọn.

Ông Nguyễn Xuân Hòa, Chủ tịch thị trấn Bến Sung, cho biết: “Nem lợn mán không chỉ là món ăn, nó còn là thương hiệu của vùng đất này. Tuy nhiên, số người biết đến món ăn này còn ở mức hạn chế, vì đa số là khách du lịch đi qua đây mới được thưởng thức. Vì vậy, để nem lợn mán phát triển thành thương hiệu lớn, cần phải phát triển lĩnh vực du lịch và dịch vụ”.

Hà Khải - Xuân Sơn