ĐBSCL vào mùa sạt lở

Sạt lở nghiêm trọng

Tỉnh Đồng Tháp được xem địa phương xảy ra nhiều vụ sạt lở ở ĐBSCL. Theo Sở NN&PTNT tình hình sạt lở bờ sông, kênh, rạch nội đồng trên địa bàn tỉnh đang diễn ra hết sức phức tạp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân.

Trong đó, trên sông Tiền xảy ra một vụ sạt lở tại xã An Phong, huyện Thanh Bình. Tình trạng sạt lở khu vực nội đồng xảy ra tại 6 xã, thị trấn của 3 huyện với tổng chiều dài 213 m, diện tích 1.066 m2, ảnh hưởng trực tiếp đến 5 hộ dân. Tổng thiệt hại do thiên tai và sạt lở hơn 1,9 tỉ đồng.

Tại TP. Cần Thơ nhiều vụ sạt lở ở các quận Cái Răng, Bình Thủy và Ninh Kiều, làm ảnh hưởng đến nhà cửa và sinh hoạt của người dân. Theo ông Nguyễn Quí Ninh, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn TP. Cần Thơ, những căn nhà bị sạt lở nằm trong dự án kè sông Cần Thơ ứng phó với biến đổi khí hậu.

Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn TP. Cần Thơ xảy ra 22 điểm sạt lở, làm sụp hoàn toàn 5 căn nhà, 68 căn sụp một phần và bị ảnh hưởng, với tổng chiều dài sạt lở 1.230 m, thiệt hại hơn 14 tỉ đồng.

Theo thống kê, hiện thành phố có hơn 48 tuyến sông với tổng chiều dài hơn 579km. Điều đáng lo ngại, cứ vào mùa mưa lũ lại tái diễn tình trạng ngập, sạt lở bờ sông, tài sản của người dân có nhà cặp sông rạch có nguy cơ trôi theo dòng nước, thậm chí ảnh hưởng tính mạng của người dân.

Mới đây, ngày 27/5, người dân ấp Bình Tân, xã Bình Mỹ, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang thất thần khi thấy một đoạn QL91 dài hơn 40m qua ấp Bình Tân đổ sụp xuống sông Hậu. 1/3 mặt đường QL91 đã bị sông Hậu kéo đi. Ngay sau đó, tỉnh An Giang đã di dời 27 hộ dân trong khu vực sạt lở nguy hiểm và quyết định ban bố tình huống khẩn cấp nguy cơ sạt lở nghiêm trọng QL91.

Trong 6 tháng đầu năm 2020, An Giang xảy ra 13 vụ sạt lở ven sông Hậu tổng diện tích đất bị mất lên đến hơn 0,2ha. Theo Sở TN&MT An Giang, địa phương đang có 52 đoạn sông có nguy cơ sạt lở với tổng chiều dài 169,330km. Trong đó, có 6 đoạn được cảnh báo ở mức rất nguy hiểm và 41 đoạn mức nguy hiểm.

Tại Hậu Giang, Sóc Trăng, Kiên Giang và Cà Mau, sạt lở cũng đang diễn ra trên diện rộng khiến người dân lẫn ngành chức năng bất an.

Nhiều giải pháp cấp bách

Trước tình hình sạt lở nói trên, ngày 12/6/2020 HĐND TP Cần Thơ khóa IX nhiệm kỳ 2016-2021 tiến hành kỳ họp bất thường, thông qua nghị quyết quyết định chủ trương đầu tư đối với 3 dự án kè chống sạt lở gồm: Kè chống sạt lở sông Ô Môn (phường Thới Hòa, quận Ô Môn) có tổng mức đầu tư hơn 223 tỉ đồng; dự án Kè chống sạt lở sông Ô Môn - khu vực Thới An (quận Ô Môn) vốn đầu tư hơn 116,9 tỉ đồng và dự án Kè chống sạt lở khu vực chợ Mỹ Khánh, huyện Phong Điền có tổng mức đầu tư hơn 195,8 tỉ đồng.

Trong khi đó, UBND tỉnh Đồng Tháp cũng kiến nghị Chính phủ xem xét hỗ trợ kinh phí khoảng 902 tỉ đồng để triển khai thực hiện các dự án, chương trình cấp bách, gồm: Dự án xử lý sạt lở sông Tiền khu vực phường An Lạc, thị xã Hồng Ngự và khu vực xã Bình Hàng Trung, huyện Cao Lãnh; hỗ trợ xây dựng 6 cụm tuyến dân cư di dời dân khẩn cấp vùng sạt lở trên địa bàn 6 huyện, thị xã và TP để bố trí ổn định cho 1.190 hộ dân nằm trong vùng sạt lở nghiêm trọng; hỗ trợ kinh phí thực hiện xử lý sạt lở cấp bách sông Cái Vừng, chiều dài khoảng 1.600 m.

Từ đầu tháng 6, Đồng Tháp phải triển khai các biện pháp khẩn cấp di dời, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của 551 hộ dân ven sông Tiền, khu vực phường 6 và xã Tịnh Thới, TP Cao Lãnh.

Ông Đỗ Hoài Nam, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu công trình biển (thuộc Viện Kỹ thuật biển), cho rằng với số lượng kênh mương lớn và chằng chịt, tỉnh Đồng Tháp nên ưu tiên các giải pháp phi công trình. Cụ thể như: cấm phá rừng; theo dõi, dự báo, xây dựng cơ sở dữ liệu; chủ động di dời dân; điều chỉnh quy hoạch phù hợp; thay đổi mô hình sản xuất, xây dựng; giáo dục nâng cao ý thức cộng đồng.

 

Riêng đối với giải pháp công trình, địa phương nên ưu tiên các giải pháp mềm, thân thiện môi trường, chi phí thấp như: Xây dựng kè tường cừ nhựa uPVC; kè kiên cố kết hợp thảm thực vật; kè mềm sinh thái; kè mềm thảm rọ đá; kè tường bê- tông Bloack lắp ghép...

Theo ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo T.Ư về phòng chống thiên tai, An Giang đang phải chịu tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng từ tình trạng sạt lở bờ sông. Nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng đã được lãnh đạo Chính phủ, bộ ngành khảo sát, đánh giá cũng như tìm phương pháp giải quyết.

Tuy nhiên, với nguồn lực ngân sách hiện nay, không thể xử lý sạt lở bờ sông theo kiểu “đau đâu trị đó” mà phải tính toán câu chuyện lâu dài từ chỉnh trị dòng chảy, di dân, cân bằng sinh thái, khai thác dòng sông theo hướng bền vững, đầu tư hệ thống kè, giao thông thủy bộ...

Còn ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch UBND tỉnh An Giang lưu ý, phải có các cơ sở khoa học trong xử lý sạt lở. Theo đó, cần quy hoạch và triển khai ngay biện pháp xử lý triệt để các khu vực trong diện cảnh báo.

Ngoài việc xây dựng tuyến kè bảo vệ, di dời dân cư, trên cơ sở đánh giá tác động môi trường, kinh tế, an sinh xã hội, phải triển khai ngay các dự án chỉnh trị dòng chảy, nạo vét và mở rộng lòng dẫn sông, nhất là các khu vực thắt cổ chai tại xã Bình Mỹ, huyện Châu Phú hay tại khu vực TP Long Xuyên.

Các ngành chức năng cùng các nhà khoa học ưu tiên nghiên cứu, bố trí vốn và tìm phương pháp kết hợp với các đơn vị, doanh nghiệp có kỹ thuật triển khai các dự án, để đảm bảo an toàn cuộc sống của người dân và cơ sở hạ tầng KT-XH địa phương, ông Bình nói.