Giá cá tra tăng cao, người nuôi thận trọng khi mở rộng diện tích

Giá cá tăng cao

Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL đã tăng liên tục, từ mức 20.500 - 22.000 đồng/kg vào trước Tết Nhâm Dần lên 29.000 - 30.000 đồng/kg hiện nay nhưng cung không đủ cầu. Trước dấu hiệu tích cực này, theo dự báo của Vasep, kim ngạch xuất khẩu cá tra trong năm nay có thể sẽ đạt 1,9 - 2 tỉ USD, tăng mạnh so với con số 1,6 tỉ USD của năm 2021.

Sau một thời gian dài đầu ra bấp bênh, giá cả sụt giảm, giờ đây giá cá tra thương phẩm tăng cao khiến cả doanh nghiệp và người nuôi phấn khởi. Theo ông Nguyễn Văn Tâm, ở thị trấn An Phú, huyện An Phú, An Giang, giá cá tra được thương lái mua từ 29.000 - 30.000 đồng/kg đối với loại 1kg/con, tăng hơn 5.000 đồng/kg so với trước Tết. Với mức giá như hiện nay, hơn 200 tấn cá tra sắp thu hoạch gia đình ông Tâm sẽ thắng lớn.

Tại Tiền Giang, gia đình ông Nguyễn Văn Đời cũng như nhiều người nuôi cá tra thương phẩm ở cồn Tân Phong, xã Tân Phong, huyện Cai Lậy rất phấn khởi vì từ Tết cổ truyền đến nay, giá cá tra tăng ở mức cao. Ông Đời tâm sự, hiện gia đình cso 6 ao cá tra chuẩn bị thu hoạch. Trước Tết Nguyên đán thu hoạch một số ao, lãi hơn 1.000 đồng/kg. Mức giá này người nuôi cá rất phấn khởi vì cả năm qua giá thấp, thức ăn tăng cao đã dẫn đến thua lỗ nặng. Tôi mong làm sao cá tra ổn định được thì người nông dân mới yên tâm sản xuất.

Theo ông Nguyễn Văn Tỉ (xã Đa Phước, huyện An Phú, An Giang), trên 650 tấn cá tra gia đình chuẩn bị xuất bán vào cuối tháng này được nhiều công ty hỏi mua với giá trên 30.000 đồng/kg loại 1kg/con, tăng hơn 10.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái.

Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp chế biến cá tra xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đều chủ động được vùng nuôi, nên đảm bảo đủ nguyên liệu đầu vào hạn chế thu mua ngoài dân nên giảm giá thành sản xuất, có lãi khá. Trước tình hình dịch Covid-19 trên địa bàn đã được kiểm soát nên hoạt động các doanh nghiệp đã ổn định trở lại và tăng tốc ngay từ đầu năm.

Đến thời điểm này, gần 95% công nhân của Công ty Cổ phần Gò Đàng (Khu công nghiệp Mỹ Tho, Tiền Giang) đã trở lại nhà máy, phân xưởng để sản xuất. Doanh nghiệp này đã có 250 ha mặt nước nuôi cá tra ở các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long để cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy. Trung bình mỗi tuần xuất từ 70-80 container sản phẩm cá tra phi lê đi xuất khẩu. Tuy hàng hóa thông quan và cước phí vận chuyển có tăng, nhưng từ Tết đến nay doanh nghiệp vẫn có mức tăng trưởng khá và cao hơn năm ngoái, giải quyết việc làm, thu nhập ổn định cho hơn 3.000 công nhân.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ chế biến. Ông Đỗ Lập Nghiệp, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Nam Việt  cho biết với giá cá đang leo thang, người nuôi cá có lợi nhuận cao hơn so với trước Tết và cao hơn cùng kỳ năm 2021 rất nhiều. Nguyên liệu khan hiếm, đặc biệt là cá có trọng lượng bình quân 1kg/con, một số doanh nghiệp lớn tranh mua... đã đẩy giá cá tăng cao. Với sản lượng xuất khẩu cá từ 8.000 - 10.000 tấn/tháng, Tập đoàn đang thiếu nguyên liệu do chưa có cá đủ chuẩn xuất khẩu.

Theo ông Nghiệp, khi dịch bệnh xảy ra, nhiều người không thả cá nuôi hoặc giảm sản lượng, trong khi xuất khẩu đang thuận lợi... dẫn đến tình trạng khan hiếm nguyên liệu đầu vào hiện nay. Cá tra nguyên liệu của chúng tôi không đủ đáp ứng nên phải thu mua thêm ở ngoài rất nhiều. So với cùng kỳ 2021, khi giá cá tra chỉ có 19.000 - 20.000 đồng/kg, giá cá tra nguyên liệu đã tăng mạnh, người nuôi lãi lớn.

Cùng quan điểm này, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Vasep cho biết, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, diện tích nuôi cá bị thu hẹp, thả giống ít. Sản lượng cá tra nguyên liệu phục vụ nhu cầu thu mua, chế biến xuất khẩu của các doanh nghiệp bị thiếu hụt, giá cá bị đẩy lên là điều khó tránh khỏi.

Chủ một doanh nghiệp ở Sóc Trăng cho biết, có nhà máy mua cá tra giá đến 30.000 đồng/kg vì cần nguyên liệu sản xuất. Không chỉ cá nguyên liệu, cá tra giống cũng tăng từ 18.000 - 19.000 lên 40.000 - 45.000 đồng/kg (loại 30 con/kg).

Thận trọng mở rộng diện tích nuôi

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), nhiều ý kiến cũng bày tỏ lo ngại khi giá cá nguyên liệu tăng cao người dân lại đổ xô vào nuôi cá tra, lại đối diện với nguy cơ mất giá trong khi chi phí nuôi cá ngày càng tăng.

Ông Nguyễn Văn Tâm, ở thị trấn An Phú, huyện An Phú, An Giang cho biết, nuôi cá tra đang lãi lớn, nhưng nhiều người nuôi cho biết, dù giá cá tăng cao nhưng giá thức ăn cũng tăng mạnh, chi phí mà người nuôi đầu tư lên tới gần 25.000 đồng/kg cá. Với giá này, người nuôi thu về lợi nhuận gần 5.000 đồng/kg. Hiện nay, giá thức ăn đã rục rịch tăng, vài ngày tới giá cá tiếp tục tăng thì người nuôi phấn khởi, nhưng giá giữ nguyên hoặc giảm xuống người nuôi chắc chắn sẽ gặp khó.

Theo nhiều người nuôi cho biết, giá thức ăn cho cá đã được một số đại lý thông báo sẽ tăng 500 đồng/kg và trong tháng 3 tiếp tục tăng nữa. Về vấn đề này, Nguyễn Văn Tỉ, ở xã Đa Phước, huyện An Phú, An Giang khuyến cáo, nếu ai bán cá tra đợt này sẽ lời hơn 5.000 đồng/kg. Nhưng nếu đầu tư nuôi cá tra đợt tới, thu hoạch vào tháng 9, chi phí đầu tư đội lên gần 27.000 đồng/kg. Do đó, đừng vội thả giống đợt tới vì không biết giá cá sẽ như thế nào.

Ông Nguyễn Văn Học, một người nuôi cá ở An Giang cũng cho biết, với giá thức ăn chăn nuôi và giá con giống tăng cao, chi phí giá thành bị đội lên, người nuôi cá sẽ đối diện với nhiều rủi ro nếu giá cá tra quay đầu giảm. Trong thực tế, khi thả nuôi 500.000 con cá giống, nhưng khoảng 30-50% số cá giống này sẽ bị chết trong quá trình nuôi, giá thành bị đẩy lên, chưa kể lãi suất cho vay với người nuôi cá còn cao, cũng là những yếu tố rủi ro.

Theo ông Trần Anh Dũng, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh An Giang, giá bán cá tra thương phẩm loại 0,8 - 1,2kg/con đang dao động từ 28.000 - 32.000 đồng/kg. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất thức ăn cá tra cho biết nguyên liệu sản xuất thức ăn đang khan hiếm và giá vẫn đang tiếp tục tăng. Trong thời gian tới có khả năng sẽ thiếu nguyên liệu phục vụ xuất khẩu do người nuôi treo ao khoảng 15% diện tích, do thua lỗ 3 năm liên tiếp, giá thức ăn tăng, người nuôi thiếu vốn đầu tư...

Ông Dương Nghĩa Quốc, Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam nhận định, từ nay đến quý 2/2022, sản lượng cá có thể sụt giảm, không đáp ứng đủ nhu cầu cho các doanh nghiệp xuất khẩu, bởi thời gian giãn cách trước đó đã ảnh hưởng đến việc thả giống bị đứt gãy, gián đoạn. Mặc dù vậy, người nuôi cần thận trọng, không nên vội vàng mở rộng diện tích khiến dư thừa sản lượng và dẫn tới giá sụt giảm. Để phát triển bền vững, các hộ nuôi cá cần liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp nhằm đưa ra phương án nuôi, thời điểm thu hoạch hợp lý, chất lượng đảm bảo.

Sau một thời gian dài giá cá tra giảm, người nuôi không có lãi, thậm chí là lỗ nặng. Hiện nay vì nhiều lý do, trong đó có lý do chính là khan hiếm nguồn cá thương phẩm đầu vào phục vụ chế biến dẫn tới giá bán cao. Trong thời gian ngắn chắc chắn tình trạng khan hàng nguyên liệu không thể khắc phục được ngay. Trong khi giá thức ăn, cá giống…đang tiếp tục tăng.

Trước thực trạng này, thiết nghĩ các bộ, ngành có liên quan cùng vào cuộc phối hợp với các địa phương kịp thời nhận định, đánh giá nhu cầu, khả năng chế biến, dự trữ của các doanh nghiệp, mức độ tiêu dùng ở các thị trường… từ đó đưa ra những dự báo, khuyến cáo đến người chăn nuôi xuống giống hợp lý, tránh khi xuống giống quá nhiều đến kỳ thu hoạch giá thấp sẽ khiến người dân thua lỗ.