Khảo nghiệm nguồn gen đậu nành quý, hướng đi để phát triển vùng nguyên liệu bền vững

Đầu tư ngân hàng gen đậu nành, nền tảng cho việc phát triển bền vững vùng nguyên liệu

Trong chiến lược phát triển vùng nguyên liệu của Vinasoy được thể hiện rõ ở sự tập trung đầu tư bài bản vào hai yếu tố trọng điểm: Ngân hàng nguồn gen và trạm khảo nghiệm tập trung.

Ngân hàng gen đậu nành là thành quả lớn của VSAC sau nhiều năm thu thập, nghiên cứu các dòng/giống đậu nành trong và ngoài nước, từ các dòng/giống đậu nành hoang dại đến các dòng/giống đậu nành có các đặc tính chuyên biệt như năng suất cao, đạm cao, kháng sâu bệnh, kháng mặn, kháng phèn…

VSAC thực hiện bảo quản nguồn gen quý này trong điều kiện tối ưu để đảm bảo duy trì chất lượng hạt giống trong thời gian dài. Đồng thời, đang áp dụng công nghệ di truyền phân tử (chỉ thị sinh học phân tử) trong công tác chọn tạo giống vì thế việc xác định giống con lai tốt được thực hiện rất nhanh, chính xác và không cần nhiều thời gian chờ đợi có kết quả.

Trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, huyện Cư Jút hiện là vùng trồng đậu nành lớn nhất của tỉnh. VSAC đã chọn huyện Cư Jút để thành lập Trạm khảo nghiệm đậu nành Tây Nguyên - địa điểm nghiên cứu chọn tạo giống, khảo nghiệm kỹ thuật canh tác để phát triển giống mới cho các vùng nguyên liệu trong cả nước. 

Với lợi thế về khí hậu, đất đai thổ nhưỡng, huyện Cư Jút có thể gieo trồng tới 3-4 vụ đậu nành trong năm, giúp việc thử nghiệm đánh giá diễn ra thuận lợi và nhanh chóng hơn, rút ngắn 1/2 thời gian so với phương pháp truyền thống.

Với những yếu tố thuận lợi trên, VSAC đã rút ngắn được thời gian chọn tạo giống mới và phát triển được giống tốt chỉ sau 4-5 năm.

Sau nhiều nỗ lực hoàn chỉnh ngân hàng gen và các công nghệ xác định giống tốt, Trạm khảo nghiệm Cư Jút đã chính thức  gieo trồng, khảo nghiệm và đánh giá 1.533 nguồn gen đậu nành quý, từ đó, các chuyên gia VSAC sẽ phân tích và lựa chọn những giống gen tốt nhất trong đợt thử nghiệm này cho các vùng nguyên liệu.

Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã cấp phép lưu hành sản xuất đại trà tại 4 vùng nguyên liệu của Vinasoy: Miền Trung, Tây Nguyên, ĐBSH và ĐBSCL hai giống đậu nành là Vinasoy 01-CT và Vinasoy 02-NS

Ước mơ phát triển vùng nguyên liệu bền vững

Theo ông Huỳnh Sơn Hải, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng đậu nành VSAC cho biết: “Ngay từ buổi đầu thành lập, Vinasoy đã quyết tâm đầu tư đến cùng cho vùng nguyên liệu để chủ động được nguồn đậu nành thơm ngon, giàu dinh dưỡng. Vì vậy, Vinasoy đã đầu tư vào đội ngũ kỹ sư, nhà khoa học giỏi nhất, vào công nghệ nghiên cứu tiên tiến nhất trong lĩnh vực đậu nành để mang lại những điều tốt đẹp cho xã hội”.

Cùng đội ngũ tâm huyết, Vinasoy đã chọn tạo thành công giống đậu nành không biến đổi gen Vinasoy 02-NS, có năng suất cao, phù hợp với các dòng sản phẩm và chuyển giao cho nông dân ở các vùng nguyên liệu cải thiện năng suất chỉ từ 1-1,5 tấn lên 2,5-3 tấn/ha.

Cùng vấn đề này, ông Đinh Công Chính, Phó Trưởng Phòng Cây Lương thực, Cây Thực phẩm - Cục trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết: “Thời gian qua, diện tích và sản lượng đậu nành của nước ta liên tục giảm dần qua các năm. Nếu như năm 2010, diện tích trồng đậu nành đạt 197,8 nghìn ha, thì năm 2021 chỉ còn hơn 37 nghìn ha, giảm hơn 75% so với năm 2010. Việt Nam sẽ thiếu hụt 3,5 – 5,0 triệu tấn đậu tương/năm, trở thành nước nhập khẩu đậu nành lớn với kim ngạch 2,0 – 3,0 tỷ USD/năm, tương đương kim ngạch xuất khẩu gạo hiện nay (Tổng cục Hải quan, 2018). Nhờ sở hữu tập đoàn nguồn gen đậu nành quý, đa dạng cùng nền tảng nghiên cứu tiên tiến, Vinasoy có nhiều cơ hội chọn tạo ra ngày càng nhiều các giống đậu tương tốt, đáp ứng cho nhu cầu của nhà sản xuất và phù hợp với yêu cầu về chất lượng sản phẩm của người tiêu dùng. Đây là việc làm rất ý nghĩa, mang tính dài hạn, bền vững, vừa có tư duy chiến lược lại ứng dụng được công nghệ cao trong công tác chọn tạo giống, phát triển vùng trồng”.

Trong quá trình xây dựng, phát triển VSAC đã trở thành một trong những trung tâm nghiên cứu đậu nành phát triển lớn và chuyên sâu nhất trong khu vực châu Á Thái Bình Dương.

Cụ thể, VSAC hiện đang sở hữu ngân hàng gen đậu nành với 1.533 dòng/giống đậu nành quý. Phát triển được 4 vùng nguyên liệu trong cả nước, ứng dụng công nghệ di truyền phân tử trong chọn tạo giống đậu nành và chuyển giao thành công gặt đậu nành bằng máy.

Được biết, Vinasoy là thương hiệu quốc gia với các sản phẩm sữa đậu nành Fami, Fami Canxi, Vinasoy… được ưa chuộng bởi sự thơm ngon và khác biệt. Vinasoy là doanh nghiệp duy nhất có thị phần dẫn đầu ngành hàng sữa đậu nành suốt 15 năm qua. Doanh nghiệp này là đại diện đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam trong top 5 Công ty sữa đậu nành lớn nhất thế giới.