Tây Nguyên: Bơ Booth mất mùa

Cây bơ Booth tại vườn nhà ông Mười xã Ea Kpam (Cư M’gar - Đắk Lắk) chỉ đạt khoảng 30% sản lượng so với niên vụ trước.

Ông Phạm Văn Mười ở xã Ea Kpam (Cư M’gar - Đắk Lắk) chia sẻ: “Bơ Booth năm nay mất mùa nặng. Nhà tôi có 1,2ha bơ Booth với khoảng 210 cây, năm 2016 thu được khoảng 18 tấn. Tuy nhiên, năm nay nhìn lượng quả như thế này chưa chắc thu được 5 tấn. Mong năm tới mưa thuận gió hòa, nông dân chúng tôi đỡ vất vả”.

Cũng như gia đình ông Mười, bà Lê Thị Hiền ở xã Ea Tur (TP. Buôn Ma Thuột) cho biết: “Nếu như năm trước, trung bình mỗi cây bơ Booth 7 năm tuổi cho thu  1,5 tạ quả thì năm nay chỉ đạt 20kg, có cây chỉ được vài kilôgam”.

Theo Viện Khoa học kỹ thuật nông - lâm Tây Nguyên, nguyên nhân chính của việc này là do quá trình ra hoa đậu quả của cây bơ Booth phụ thuộc trực tiếp vào thời tiết. Cụ thể, vào thời điểm từ giữa tháng 3 đến cuối tháng 3, bơ Booth ở Tây Nguyên nở hoa rộ, đạt trên 90%. Tuy nhiên, để cây đậu trái thì yếu tố thời tiết là vô cùng quan trọng. Vào thời điểm từ 19 đến 22/3/2017 xuất hiện nhiều cơn mưa trái mùa làm ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn của cây. Hạt phấn của cây bơ bị ẩm, trương phình và không tung vào không khí được. Do vậy, tỷ lệ đậu quả của bơ Booth rất thấp, dẫn đến hiện tượng mất mùa tại các tỉnh Tây Nguyên.

Là người gắn bó với cây bơ nhiều năm, anh Đậu Chí Thanh, Giám đốc Công ty TNHH Minh Phát Đắk Lắk, cho biết thêm: “Bơ Booth có nhiều ưu điểm vượt trội so với các dòng bơ thông thường, mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, đây là loại bơ muộn, hoa nở từ chính vụ và nở rộ bên ngoài tán khá đẹp, thời gian phơi hoa kéo dài trong mùa tưới tháng 2-3 nên chịu ảnh hưởng rất lớn của yếu tố nắng nhiều, gió lớn (chậm hình thành chồi lá non để che hoa như một số giống khác) nên năng suất biến động, đậu tốt ở vùng ẩm, mát nhưng đậu kém ở vùng đồi, gió nhiều, nắng lớn hoặc đậu quả một bên tán, nơi khuất nắng và gió”.

Tuy nhiên, bù lại phần nào cho người trồng bơ Tây Nguyên, đó là giá bơ năm nay tăng tương ứng  30-35%. Cụ thể, giá bơ Booth thu mua tại vườn đang ở mức cao, trong đó bơ Booth đẹp có giá 60.000 - 80.000 đồng/kg, bơ Booth bình thường  35.000 - 50.000 đồng/kg…

Ở các tỉnh Tây Nguyên có tới hàng trăm hecta bơ các loại, tập trung ở Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng và Gia Lai. Trong đó, Đắk Lắk được đánh giá là “thủ phủ” của cây bơ với trên 2.100ha bơ quy chuẩn, sản lượng ước đạt trên 20.000 tấn, trong đó, diện tích bơ tập trung nhiều nhất ở các huyện Cư M’gar, Krông Búk, Krông Năng, Cư Kuin, Ea H’Leo, Buôn Đôn… Cây bơ hầu hết được trồng xen trong các vườn cà phê, hồ tiêu, trung bình mỗi hecta trồng xen thêm được 120-150 cây bơ.

Theo đánh giá của ngành nông nghiệp các tỉnh Tây Nguyên, cây bơ Booth còn nhiều tiềm năng để phát triển vì hiện nay sản phẩm chủ yếu tiêu thụ nội địa. Trong tương lai, khi cây bơ với diện tích đủ lớn tạo thành quy mô hàng hóa, nếu phát triển thêm các công nghệ chế biến, bảo quản tốt (chiết xuất dầu bơ, bột bơ, xuất khẩu trái tươi...) thì vẫn là cây mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, việc phá càphê hay các loại cây trồng khác để thay thế bằng bơ cần cân nhắc kỹ. Bơ nên được trồng xen để tận dụng tốt diện tích và có thể đóng vai trò như cây che bóng chắn gió. 

Bá Thăng