Tin NN: Trái cây khó tiêu thụ, nhà vườn thiệt hại kép

Xuất khẩu trái cây 5 tháng đầu năm sụt giảm mạnh do tác động của Covid-19. Trong khi đó, lượng hàng về chợ đầu mối lớn nhất TP HCM giảm đến 22% do sức mua yếu.

Ông Nguyễn Ngọc Nhân, một hộ trồng chôm chôm tại xã Bình Hòa Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, than thở: "Xã này chưa bao giờ có nước mặn vào, vậy mà năm nay, nước nhiễm mặn 3-4% đã xuất hiện trong kênh mương. Do thiếu nước ngọt, tôi phải bơm nước dưới mương lên tưới làm cây chôm chôm bị cháy và rụng lá. Đợt thu hoạch vừa rồi, năng suất giảm đến 50%, cộng thêm năm nay giá chôm chôm rớt còn 6.000 đồng/kg, giảm gần 9.000 đồng/kg so với cùng kỳ nên lỗ nặng".

Theo UBND xã Bình Hòa Phước, tính đến tháng 5, ước tính diện tích bị ảnh hưởng do xâm nhập mặn lên đến 478ha. Trong đó, sầu riêng bị ảnh hưởng trên 28ha, chôm chôm trên 379ha và nhãn trên 70ha; khoảng 95% diện tích thiệt hại về năng suất, sản lượng giảm mạnh, ước tổng thiệt hại hơn 11 tỉ đồng.

Tương tự, tại cù lao Tân Quy (xã An Phú Tân, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh), nhà vườn trồng chôm chôm cũng đang bị thiệt hại nặng do ảnh hưởng của hạn, mặn. Thống kê của UBND xã An Phú Tân cho thấy, khoảng 250ha cây ăn trái tại cù lao này bị ảnh hưởng bởi hạn mặn, chủ yếu là chôm chôm. "Nhà tôi có 1 ha trồng chôm chôm, đến vụ cho trái nhưng do lấy nước mặn tưới, rồi thêm sương muối làm cây rụng trái, cháy lá và chết dần. Năm nay ở đây, ai trồng chôm chôm cũng điêu đứng", anh Nguyễn Văn Trí, hộ dân trồng chôm chôm tại cù lao Tân Quy, buồn rầu.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, toàn huyện hiện có khoảng 1.600ha trồng cây ăn trái như sầu riêng, chôm chôm… bị thiệt hại do nước mặn tràn vào. Trong đó, hơn 240ha cây ăn trái bị thiệt hại hoàn toàn, 720ha thiệt hại từ 50%-70%, 240ha thiệt hại 30%-50%; gần 400 ha thiệt hại dưới 30%...

Ông Nguyễn Văn Tuân (xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) cho biết: "Hạn, mặn năm nay khốc liệt quá khiến hàng loạt cây sầu riêng 15 năm tuổi trong vườn chết dần, năng suất giảm. Trong khi trước đây, mỗi cây có thể cho khoảng 120 trái/năm, với giá bán từ 55.000-60.000 đồng/kg, tôi thu về hơn 20 triệu đồng/cây".

Tại TP HCM, những ngày gần đây, các loại trái cây như vải, mận, chôm chôm, măng cụt, sầu riêng, xoài, nhãn… được bán nhiều và rẻ hơn mọi năm. Ngay cả dưa lưới, loại quả trồng trong nhà lưới, thường được phân phối trong cửa hàng, siêu thị thì nay cũng tràn ra vỉa hè để bán cho khách đi đường. Dọc đường Phan Xích Long (quận Phú Nhuận), nhãn giá 20.000 đồng/kg, chôm chôm Thái 50.000 đồng/3 kg, dưa lưới 30.000 đồng/kg, bòn bon Việt Nam 20.000 đồng/kg nhưng rất vắng khách mua. Tại khu vực chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh), xoài cát Hòa Lộc giá chỉ 25.000 đồng/kg, sầu riêng từ 50.000-70.000 đồng/kg, trái vải từ 30.000-40.000 đồng/kg, mức giá này chỉ bằng 50%-70% những năm trước.

Theo ông Nguyễn Minh Nhân,Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vuông Tròn (TP HCM), chuyên trồng dưa lưới công nghệ cao, chưa có năm nào loại quả này bán chậm như năm nay.

"Sức mua rất yếu, trong khi các loại trái cây đang vào mùa thu hoạch nên kéo giá tất cả mặt hàng cùng giảm. Những nhà trồng dưa lưới có thương hiệu, cung cấp qua kênh phân phối hiện đại thì đỡ lo hơn nhưng giá cũng giảm 10%-20% và phải tăng khuyến mãi, hỗ trợ đổi trả nhiều hơn so với bình thường. Những nơi mới trồng, chất lượng dưa lưới chưa ổn định, chưa có nơi tiêu thụ thì khó khăn hơn", ông Nhân nhìn nhận.

Đại diện Công ty Quản lý chợ đầu mối Thủ Đức cho biết đang vào mùa trái cây nhưng lượng hàng về chợ không nhiều vì sức mua yếu. Mỗi ngày chỉ khoảng 1.400 tấn trái cây về chợ, giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm 2019, tương đương giảm 400 tấn/ngày. Trái vải miền Bắc vào mùa, gần đây về chợ khoảng 320 tấn/ngày, chỉ bằng một nửa mọi năm do giá bán tại phía Nam quá thấp, giá sỉ chỉ khoảng 25.000 đồng/kg nên thương lái giảm lượng hàng đưa vào.

Không chỉ trái vải, mặt bằng giá trái cây chung năm nay khá thấp, giảm mạnh là sầu riêng và xoài do không xuất khẩu được. "Ngoài ra, chất lượng trái cây năm nay không bằng mọi năm, đặc biệt là nguồn hàng tại miền Tây do bị hạn mặn, thiếu nước tưới. Trong chợ, nhiều sạp chuyên bưởi da xanh không có hàng bán vì vùng trồng chính tại Bến Tre nhiễm mặn nặng, mất mùa bưởi" - đại diện Công ty Quản lý chợ đầu mối Thủ Đức thông tin.

Đối với mặt hàng sầu riêng, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Vina T&T Group, cho rằng mọi năm, khi giá sầu riêng thấp do không xuất khẩu trái tươi sang Trung Quốc được, công ty thường thu mua để cấp đông, lưu kho xuất khẩu dần. Tuy nhiên, năm nay chất lượng sầu riêng miền Tây giảm nên các công ty xuất khẩu sầu riêng cấp đông không thu mua khiến giá mặt hàng này xuống thấp hơn hẳn mọi năm.

Xuất khẩu gạo tăng mạnh, giá cao nhất trong nhiều năm

Trái ngược với xu hướng giảm của nhiều các mặt hàng thuộc nhóm nông sản, xuất khẩu mặt hàng gạo đã tăng mạnh sau khi Chính phủ cho xuất khẩu gạo bình thường trở lại từ ngày 1/5.

Đây chính là tiền đề để nhiều doanh nghiệp lúa gạo khôi phục sản xuất, đàm phán hợp đồng và tăng xuất khẩu (XK). Ước tính của Bộ Công Thương, XK gạo của Việt Nam trong tháng 5/2020 tăng mạnh 47% về lượng và 55,3% về trị giá so với tháng 4/2020, đồng thời tăng 11,7% về lượng và 35,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019, đạt 750 nghìn tấn, trị giá 395 triệu USD.

Đáng chú ý, giá XK gạo của Việt Nam trong tháng 5/2020 cũng tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm qua với giá bình quân đạt 527 USD/tấn, tăng 5,6% so với tháng 4/2020 và tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2019. Trong 5 tháng đầu năm 2020, giá XK gạo của nước ta đã tăng 13% so với cùng kỳ năm 2019, đạt bình quân 485 USD/tấn.

Với mức giá cạnh tranh và XK đang tăng mạnh trở lại sau khi gỡ bỏ hạn ngạch, Việt Nam có cơ hội lớn để vượt qua Thái Lan về XK gạo toàn cầu ngay trong năm nay. Theo Bộ Thương mại Thái Lan, XK gạo của nước này trong 4 tháng đầu năm 2020 chỉ đạt 2,11 triệu tấn, trị giá 43,046 triệu baht (1,387 tỷ USD), giảm mạnh 32,1% về lượng và 15,7% về trị giá so với mức 3,11 triệu tấn trị giá 51,07 triệu baht (1,62 triệu USD) của cùng kỳ năm 2019.

Ngoài ra, XK gạo đang đứng trước cơ hội lớn khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sắp có hiệu lực. Theo các doanh nghiệp XK gạo, EVFTA có hiệu lực có thể không khiến kim ngạch XK gạo tăng đột biến, song sẽ là cơ hội rất lớn để đa dạng hóa thị trường cho gạo XK. Việc có mặt ở một trong những thị trường có đòi hỏi cao nhất thế giới cũng là cơ hội cho gạo Việt Nam quảng bá thương hiệu và vào được nhiều thị trường khác.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, mặc dù hạn ngạch XK gạo sang EU chỉ 80.000 tấn nhưng gạo xuất qua thị trường này là sản phẩm chất lượng cao. Đặc biệt, các tiêu chuẩn của thị trường EU rất cao nên khi gạo Việt vào được EU thì vị thế sẽ được nâng cao hơn trên thị trường quốc tế.

Cùng với EVFTA, năm 2020, một số thuận lợi khác cũng đến với gạo Việt khi trong khuôn khổ tham vấn song phương với Hàn Quốc về việc nước này thuế hóa mặt hàng gạo trong khuôn khổ WTO, Việt Nam đã ký kết với Hàn Quốc hai văn bản là Thỏa thuận nhiều bên giữa Hàn Quốc và 5 đối tác WTO (gồm Australia, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam), về việc phân bổ hạn ngạch thuế quan; Thư trao đổi song phương giữa Việt Nam và Hàn Quốc về phân bổ hạn ngạch thuế quan.

Theo đó, kể từ ngày 1/1/2020, bên cạnh việc phân bổ 20 nghìn tấn gạo cho tất cả thành viên WTO, Hàn Quốc sẽ dành cho Việt Nam hạn ngạch riêng là 55.112 tấn gạo. Lượng hạn ngạch phân bổ cho Việt Nam bao gồm các loại gạo mà Việt Nam có thể trồng và XK.

Nhãn Sơn La đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu đi Mỹ, Pháp...

Dự kiến vụ năm nay, huyện Mai Sơn (Sơn La) xuất khẩu khoảng 2.600 tấn nhãn sang thị trường các nước: Mỹ, Trung Quốc, Pháp, Ba Lan, Malaysia...

Mai Sơn là địa phương có diện tích trồng nhãn lớn của tỉnh Sơn La với hơn 2.500 ha, sản lượng ước tính 14.650 tấn. Do đẩy mạnh chuyển giao kỹ thuật, hướng dẫn các doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng các quy trình sản xuất an toàn, đến nay, huyện có 95 ha nhãn được cấp giấy chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP.

Trong đó, Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu I cấp 7 mã vùng trồng nhãn xuất khẩu với 56 ha. Vụ năm nay sản lượng nhãn đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu ước khoảng 5.200 tấn.

Dự kiến vụ năm nay, huyện Mai Sơn xuất khẩu khoảng 2.600 tấn nhãn sang thị trường các nước: Mỹ, Trung Quốc, Campuchia, Nhật Bản và các thị trường mới: UAE, Hàn Quốc, Pháp, Ba Lan, Malaysia.

Các ngành chức năng đã hướng dẫn nhân dân ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, thực hiện nghiêm quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobaGAP, tăng cường giám sát, quản lý mã vùng trồng xuất khẩu, đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo chỉ tiêu xuất khẩu./.