Giảm thiểu nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất, tiêu thụ chăn nuôi, thủy sản

Dịch Covid-19 bùng phát đã khiến 19 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam buộc phải áp dụng biện pháp giãn cách xã hội để ngăn ngừa dịch lây lan. Hiện, các khâu vận chuyển, lưu thông, đặc biệt là giết mổ, chế biến bị ảnh hưởng, đã tác động tới chuỗi tiêu thụ các sản phẩm chăn nuôi, thủy sản ra thị trường. Do đó, cần linh hoạt các biện pháp bảo đảm nguồn cung thực phẩm cho người dân, giảm thiểu các nguy cơ đứt gãy hoàn toàn chuỗi sản xuất chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

Đó là nội dung xoay quanh “Diễn đàn trực tuyến kết nối cung cầu sản phẩm chăn nuôi và thủy sản trong điều kiện dịch Covid-19”, do Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Trần Thanh Nam, Tổ trưởng Tổ công tác chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản tại các tỉnh, thành phố phía Nam (gọi tắt Tổ công tác 970).

Lối đi nào cho thực trạng dư thừa?

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và PTNT, tình hình chăn nuôi ở các địa phương tham dự diễn đàn trực tuyến ổn định, nguồn cung sản phẩm lớn. Tình hình tại 19 tỉnh, thành phía Nam trong thời gian qua, thịt lợn 1.060.000 tấn tăng 62,%; thịt trâu bò 141.000 tấn tăng 7,3%, gia cầm 462.000 tấn, tăng 7,9%, trứng đạt 5.180.000.000 quả, tăng 5,5%.

Đối với ngành thủy sản, tại ĐBSCL: cá tra là 1.550.000 tấn, tôm 780.000 tấn, các sản phẩm khác là 1.740.000 tấn.

Có thể thấy, sản lượng sản phẩm chăn nuôi, thủy sản được sản xuất và cung ứng cho thị trường cả nước và 19 tỉnh, thành phía Nam đang vẫn ổn định, dồi dào, nhưng do công tác lưu thông, thu hoạch, giết mổ, chế biến và tiêu thụ gián đoạn nên dẫn đến tình trạng dư thừa.

Hiện nay, tình hình giá gia cầm đang giảm rất nhiều, với giá khoảng 7.000-8.000 đồng/kg đã không bù lại với chi phí sản xuất. Đang thua lỗ hàng tỷ đồng, bà Phạm Thị Ngọc Hà, Giám đốc Công ty TNHH San Hà cho biết, theo hợp đồng liên kết với trang trại, giá gà công ty đang thu mua 25.000 đồng/kg, nhưng bán ra chỉ với 8.000 đồng/kg, nên trung bình công ty bù lỗ khoảng 1 tỷ đồng/ngày.

“Với giá này 1 con gà có trọng lượng 3kg có giá khoảng 20.000 đồng, còn thua giá rau, bí đỏ. Theo thông tin, có nhiều cơ sở đã phải mang gà giống đi thiêu do không có trang trại nào mua. Nếu giá gà cứ giảm, người chăn nuôi, người bán giống đều thua lỗ sẽ ảnh hưởng đến việc tái đàn. Sau khi hết dịch Covid, các khu đô thị, khu công nghiệp hoạt động trở lại thì sẽ không có sản lượng để cung ứng”, ông Nguyễn Đình Xuân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Tây Ninh lo lắng.

Từ thực tế địa phương, ông Nguyễn Đình Xuân cho biết bản thân cũng phải thuyết phục, gửi gắm để giải quyết các khó khăn cho một số trường hợp. Thịt gà thiết yếu nhưng con gà con có thiết yếu không? Dịch bệnh lây qua người chứ không qua hàng hoá. Nên chúng ta phải lo cho lâu dài. Bây giờ đốt bỏ hàng triệu con gà thì có nghĩa mấy bữa nữa sẽ thiếu hàng triệu con gà.

Cùng chung tình trạng giá gà xuống, các sản phẩm nông nghiệp khác cũng có chiều hướng xuống giá, nông dân Long An hiện cũng đang trong tình trạng khó khăn. Bà Đinh Thị Phương Khanh, Phó GĐ Sở Nông nghiệp và PTNT Long An cho biết tình trạng hiện nay tổng đàn tăng, giá thức ăn tăng, giá đầu ra giảm do phần lớn nông sản nội tỉnh tiêu thụ ở chợ truyền thống và chợ đầu mối ở TP.HCM nhưng nay đều đã đóng cửa. Toàn tỉnh còn 28/44 cơ sở sản xuất giết mổ hoạt động. Sản lượng giết mổ trong đêm 30/7 giảm mạnh so với thời điểm trước dịch.

Khó khăn của Long An cũng tương tự như các tỉnh, phải quyết tâm bảo vệ vùng xanh. Dù có chỉ đạo thông suốt nhưng áp lực bảo vệ vùng xanh nên các địa phương thắt chặt, mỗi tỉnh một yêu cầu khác, anh em tại chốt tiếp nhận cũng khác. “Hiện, di chyển từ xã này tới xã khác trong huyện thì xã xác nhận được nhưng sang huyện khác thì không thể" - bà Phương Khanh nói.

Bên cạnh đó, các vùng nuôi tôm trên địa bàn cũng rất khó khăn trong thu hoạch, nhưng thu hoạch xong cũng không có đơn vị thu mua do các chợ, bếp ăn tập thể, nhà hàng đã đóng cửa gần hết. Ngoài ra, vùng nuôi tôm trên địa bàn đang có dịch nên cũng không cho người vào thu mua. Hiện, sở đang có văn bản kiến nghị UBND tỉnh tháo gỡ khó khăn để nông dân thu hoạch.

Ngoài ra, nhiều Sở Nông nghiệp và PTNT đề nghị, Bộ tháo gỡ các sản phẩm khác như vịt, cá diêu hồng, cá lóc, cá rô phi… Cơ bản, thị trường đang ưa chuộng những sản phẩm này nhưng không có chợ, không có bếp ăn tập thể nên không thể tiêu thụ. Bên cạnh đó, sản phẩm đã không tiêu thụ được mà giá thức ăn chăn nuôi, vận chuyển đang tăng.

Đề nghị Chính phủ hỗ trợ kích cầu

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Trần Thanh Nam yêu cầu Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh cần quan tâm đặc biệt tới những cơ sở giết mổ trong tỉnh, vừa phải duy trì “5 K” trong phòng chống dịch, vừa hỗ trợ xét nghiệm cho lao động tại các cơ sở giết mổ tập trung.

“Nếu để cơ sở giết mổ dừng hoạt động thì ảnh hưởng rất lớn tới chuỗi cung ứng. Bởi, chăn nuôi thì phải giết mổ. Bây giờ phải tính là thời chiến, phải giữ được các cơ sở giết mổ, đừng cho Covid-19 xâm nhập vào”, ông nói.

Ông cũng đề nghị các địa phương cần có phương án: nếu cơ sở giết mổ này tạm ngừng hoạt động thì phải có cơ sở giết mổ khác thay thế.

“Còn về giá gà, từ mức hơn 25.000-28.000 đồng/kg nay xuống còn 8.000 đồng/kg và dự báo sẽ tiếp tục xuống nữa, tôi sẽ lưu ý vấn đề này. Sẽ đề nghị Chính phủ hỗ trợ kích cầu, đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp giá điện để họ giết mổ gà lưu kho”, ông Nam nói.

Cũng tại cuộc họp, nhiều doanh nghiệp chia sẻ, dù thực hiện "3 tại chỗ" nhưng cũng không tránh khỏi nguy cơ xảy ra lây nhiễm dịch do vẫn còn phương tiện vận tải ra vào nhà máy. Do không thể kinh doanh được, công ty đang gặp khó khăn về nguồn vốn, nên đề nghị nhà nước giảm các loại thuế, dịch vụ ngân hàng, công đoàn…

Đối với chăn nuôi, thủy sản thì trọng lượng rất quan trọng, buộc phải thu hoạch đúng lứa. Đơn cử, thủy sản để quá lứa sẽ có nguy cơ chết, không thể tiêu thụ; theo quy định phải ngưng thời gian chích kháng sinh mới xuất chuồng gia cầm, nhưng chỉ cần ngưng kháng sinh rất dễ chết do hết sức đề kháng. Nhiều công ty đưa vào giết mổ để tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, nhưng không có đầu ra, buộc phải đưa vào kho lạnh. Do đó, nhà nước cần giảm chi phí tiền điện.

Để đảm bảo an toàn phòng dịch tại cơ sở "3 tại chỗ", trước tiên là tiêm ngừa vaccine cho người lao động và lấy mẫu test Covid nhanh để đảm bảo an toàn trong sản xuất. Nhiều tỉnh cho tài xế qua nhưng sau đó không được về nhà mà phải thực hiện cách ly tập trung, khiến tài xế không muốn chạy. Cùng với đó, trang trại chăn nuôi đã cách ly công nhân nhiều tháng nay với nội bất xuất, ngoại bất nhập nhưng một số tỉnh đã đề nghị công nhân phải có giấy xét nghiệm âm tính mới cho tiếp tục hoạt động.

Từ thực tế của đoàn công tác và ý kiến của các địa phương, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, cần giao quyền chủ động cho các Sở Nông nghiệp và PTNT để có hướng dẫn cụ thể cho các chốt, trạm, cơ sở, địa phương trong tỉnh.

Sản xuất công nghiệp có thể tạm nghỉ, nhưng sản xuất lương thực, thực phẩm vẫn tiếp tục làm để đảm bảo an ninh lương thực, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT thông tin, bộ đã gửi văn bản UBND tỉnh giao quyền chủ động cho Sở Nông nghiệp và PTNT trong việc tập hợp danh sách công nhân, nông dân để tiêm vaccine cho đối tượng.

Theo thứ trưởng Trần Thanh Nam, vấn đề lưu thông hàng hóa đã được Bộ Giao thông Vận tải tháo gỡ  bằng văn bản 7820/BGTVT-VT về việc tạo thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa và phòng, chống dịch COVID-19 ban hành ngày 30/7. Do đó, Sở Nông nghiệp và Sở Giao thông Vận tải các tỉnh, thành chủ động phối hợp để cấp bộ nhận diện, giấy giới thiệu cho phương tiện vận chuyển hàng hóa.

Về phía Tổ công tác đặc biệt của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại TP. Hồ Chí Minh sẽ phát huy vai trò cầu nối, hỗ trợ các đơn vị cung ứng sản phẩm chăn nuôi và thủy sản với các doanh nghiệp thu mua, tiêu thụ để giải quyết đầu ra của các địa phương. Song song đó, Bộ Nông nghiệp và PTNT sẽ thường xuyên ghi nhận những khó khăn về chi phí duy trì sản xuất của doanh nghiệp và sớm đề xuất Chính phủ có cơ chế hỗ trợ giá điện, giảm lãi suất ngân hàng, khoanh nợ, giãn nợ cho các doanh nghiệp./.

(Bài viết tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)